Słowa kluczowe
środki ochrony prawnej przed hałasem drogowym
dopuszczalne poziomy hałasu
Abstrakt
The study concerns legal protection measures that can be used by persons exposed to excessive road traffic noise. This issue has not been discussed in more detail in the literature, but is very important for protecting people from harmful road traffic noise, which is one of the most important dangers to the environment today, as well as to mental well-being and health. Before discussing the specific measures, the author presents exposure to harmful road traffic noise as a violation of fundamental human rights and freedoms, which justifies the need for effective legal protection against this pollution. The measures that can be initiated by the persons concerned are exclusively of a private law nature (claims relating to the establishment of a limited use area, claim under Article 323 of the Environmental Protection Law, claim for the protection of personal goods, negatory claim in connection with the ban on immissions, preventive claim under Article 439 of the Civil Code). The author takes the view that those measures are insufficient in the sense that they do not guarantee a reliable and reasonably swift solution to the problem. The administrative measure provided for in Article 362(1) of the Environmental Protection Law is also insufficient. The analysis carried out led the author to formulate a postulate to create a legal protection measure, which will provide people exposed to road traffic noise with the possibility to force the implementation of regulations that guarantee an appropriate acoustic climate. Due to the increasing road traffic and number of people exposed to harmful noise, the creation of such a measure is an urgent matter.
Bibliografia
Antoszek T. (w:) Kodeks cywilny, t. II, Komentarz do art. 353 626, pod red. M. Gutowskiego, Warszawa 2019.
Bar M. (w:) Prawo ochrony środowiska. Komentarz, M. Górski i inni, Warszawa 2019.
Bas M., Gnat S.: Badanie wpływu imisji hałasu komunikacyjnego na ceny lokali mieszkalnych, (w:) Analiza rynku i zarządzanie nieruchomościami, pod red. S. Źróbek, Olsztyn 2014.
Bortkiewicz A., Czaja N.: Pozasłuchowe skutki działania hałasu ze szczególnym uwzględnieniem chorób układu krążenia, Forum Medycyny Rodzinnej 2018, nr 2.
Garlicki L. (w:) Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. I, Komentarz do artykułów 1 18, pod red. L. Garlickiego, Warszawa 2010.
Garlicki L. (w:) Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, pod red. L. Garlickiego, M. Zubika, Warszawa 2016.
Gorczyński G. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, Część ogólna (art. 1 125), pod red. M. Frasa, M. Habdas, Warszawa 2018.
Górski M.: (w:) Prawo ochrony środowiska. Komentarz, M. Górski i inni, Warszawa 2019.
Gronowska B.: O prawie do środowiska w systemie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka refleksje na tle najnowszego orzecznictwa strasburskiego, Przegląd Prawa Ochrony Środowiska 2014, nr 1.
Gruszecki K.: Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2019.
Guidelines for community noise, pod red. B. Berglund, T. Lindvall, D. H. Schwela, World Health Organization 1999.
Habdas M.: Odszkodowania dla właścicieli nieruchomości zlokalizowanych w obszarach ograniczonego użytkowania dla lotnisk wyzwania dotyczące prawidłowego ustalenia zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej i podlegającej kompensacji szkody część 1, Przegląd Sądowy 2020, nr 5.
Habdas M.: Odszkodowania dla właścicieli nieruchomości zlokalizowanych w obszarach ograniczonego użytkowania dla lotnisk wyzwania dotyczące prawidłowego ustalenia zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej i podlegającej kompensacji szkody część 2, Przegląd Sądowy 2020, nr 6.
Hejbudzki M.: Normatywne podstawy wprowadzenia do polskiego porządku prawnego koncepcji prawa podmiotowego do życia w czystym środowisku, Studia Prawnoustrojowe 2019, nr 43.
Ignatowicz J., Stefaniuk K.: Prawo rzeczowe, Warszawa 2006.
Jerzmański J. (w:) Prawo ochrony środowiska. Komentarz, M. Górski i inni, Warszawa 2019.
Kacprzak Szymańska E.: Problematyka obszaru ograniczonego użytkowania w orzeczeniach sądów cywilnych, Rocznik Samorządowy 2013, tom 2.
Kotowski W.: Ochrona środowiska w ustawodawstwie pozakodeksowym (część 2), Prokuratura i Prawo 2014, nr 6.
Kotowski W., Kurzępa B., Kot Ł.: Drogi publiczne. Budowa, utrzymanie, finansowanie, Warszawa 2014.
Leśnikowska Matusiak I., Wnuk A.: Wpływ hałasu komunikacyjnego na stan środowiska akustycznego człowieka, Transport Samochodowy 2014, nr 3.
Maslow A. H.: A theory of human motivation, Psychological Review, 50(4), 1943.
Najwyższa Izba Kontroli, Ochrona mieszkańców dużych miast przed hałasem, informacja o wynikach kontroli (LBI 4101 11 00 2013).
Pawlas K.: Hałas jako czynnik zanieczyszczający środowisko aspekty medyczne, Medycyna Środowiskowa 2015, nr 4.
Polak P., Trzciński J.: Konstytucyjna zasada godności człowieka w świetle orzecznictwa. Trybunału Konstytucyjnego, Gdańskie Studia Prawnicze, t. 40, 2018.
Poland noise fact sheet 2019.
Rakoczy B., Gołębiewski Z., Ratajczak J., Smolibowska Hruszka G.: Obszar ograniczonego użytkowania w prawie polskim, Warszawa 2011.
Rakoczy B.: Postępowanie w sprawie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w prawie polskim, Prawo i Środowisko 2013, nr 2.
Rakoczy B. (w:) Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Z. Bukowski i inni, Warszawa 2013.
Rącka I., Szopińska K.: Decyzje inwestycyjne na rynku lokali mieszkalnych a hałas drogowy, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 2017, nr 483.
Robakowska M.: Funkcja roszczenia prewencyjnego uregulowanego w art. 323 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska w systemie cywilnoprawnych środków ochrony środowiska, Transformacje Prawa Prywatnego 2021, nr 1.
Rakoczy B., Gołębiewski Z., Ratajczak J., Smolibowska Hruszka G.: Obszar ograniczonego użytkowania w prawie polskim, Warszawa 2011.
Rakoczy B.: Postępowanie w sprawie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w prawie polskim, Prawo i Środowisko 2013, nr 2.
Rakoczy B. (w:) Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Z. Bukowski i inni, Warszawa 2013.
Rącka I., Szopińska K.: Decyzje inwestycyjne na rynku lokali mieszkalnych a hałas drogowy, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 2017, nr 483.
Robakowska M.: Funkcja roszczenia prewencyjnego uregulowanego w art. 323 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska w systemie cywilnoprawnych środków ochrony środowiska, Transformacje Prawa Prywatnego 2021, nr 1.
Sinkiewicz A.: Pojęcie i rodzaje szkody w polskim prawie cywilnym, Rejent 1998, nr 2.
Skoczylas J. J.: Odpowiedzialność cywilna na podstawie ustawy prawo ochrony środowiska, Przegląd Sądowy 2003, nr 4.
Skoczylas J. J.: Pojęcie i rodzaje odpowiedzialności prawnej w ochronie środowiska, Zeszyty Naukowe SGSP 2011, nr 41.
Śliwińska-Kowalska M., Wolniakowska A.: Rola stresu oksydacyjnego w uszkodzeniach słuchu spowodowanych hałasem, Otorynolaryngologia 2019, nr 1.
Tomecki M.: Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa z tytułu rozwoju infrastruktury drogowej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2018, nr 3.
Wałachowska M. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353 534), pod red. M. Frasa, M. Habdas, Warszawa 2018.
Wiśniewski A.: Proporcjonalność i fair balance w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Gdańskie Studia Prawnicze 2019, nr 2.
Wolniewicz K., Zagubień A.: Zasadność ekranowania dróg w świetle obowiązujących poziomów dopuszczalnych hałasu, Autobusy Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe 2016, nr 8.
Woźniak M.: Naruszenie dóbr osobistych hałasem, Przegląd Sądowy 2015, nr 6.