Abstrakt
Since 1993 the Directive on unfair contract terms has been applied to the contracts concluded with consumers. There is no doubt that some terms of such contracts can be controlled by courts. However lately, the question regarding the admissibility of control of terms included in contracts concluded between advocates/legal counsels with consumers has arisen. The article deals with this principal issue. After detailed analysis of arguments presented by legal scholars and jurisprudence, the author agrees with the CJEU judgment (15 January 2015, case C?537/13, Birut? Šiba v. Ar?nas Dev?nas) according to which Directive 93/13/EEC of 5 April 1993 on unfair terms in consumer contracts must be interpreted
as applying to standard form contracts for legal services, concluded by a lawyer with a natural person acting for purposes which are outside his trade, business or profession. The foregoing statement prompted the author to research the problem of possibility of legal control of success fee as unfair term. Success fee or pactum de quota litis is a kind of payment reserved frequently by lawyers in contract of services. Because it is a remuneration paid for a lawyer for a result of his activity, it is considered by author of this article as a main subject matter of contract. According to art. 3851 of Polish Civil Code such clauses cannot be assessed as unfair contract terms. However, when it comes to success fee, Polish courts have different opinion. The Warsaw Appeal Court in its judgment of 15 January 2015 assessed some clauses of legal services contract: one according to which the fee should be paid after the legal task would be achieved and the other one which enabled lawyer to charge this fee even the client withdrew the contract. First of all the Appeal Court stated the contract of legal services is typical example of due dilligence contract (e.g. commission contract) and rejected the standpoint according to it is the type of contract of result (e.g. contract for performance of a specific task). The consequence of this opinion is that the fee provided by contract with lawyer cannot be assessed as a success fee, because success
fee can be reserved only in case of contracts of result. In the opinion of Appeal Court such qualification could also be contrary to the essence of contracts concluded with lawyers. The author of article disagrees with this assessment. One of argument presented by author is that success fee is simply a kind of remuneration, so regardless of what kind of contract it is stipulated in it should be deemed as main subject matter of parties? activity. The author highlights that according to the Polish Civil Code neither the main subject matter of the contract nor the adequacy of the price and remuneration can be assessed by court as unfair in so far as these terms are in plain intelligible language. Success fee should be assessed only in the light of transparency rule. The latter one, according to CJEU (judgment 30 April 2013, in case C-26/13 Árpád Kásler, Hajnalka Káslerné Rábai v. OTP Jelzálogbank Zrt) is to be understood as requiring not only that the relevant term should be grammatically intelligible
to the consumer, but also that the contract should be set out transparently so that that consumer is in a position to evaluate, on the basis of clear, intelligible criteria, the economic consequences for him which derive from it.
Bibliografia
Bednarek M. (w:) System prawa prywatnego, t. 5, Zobowiązania ? część ogólna, pod red. E. Łętowskiej, Warszawa 2013.
Bednarek M.: Wzorce umów w prawie polskim, Warszawa 2005.
Błaszczak Ł.: Radca prawny jako przedsiębiorca ? refleksje na tle art. 43(1) KC i art. 479(1) KPC, Monitor Prawniczy 2004, nr 13.
Ciupa S.W.: Umowy o świadczenie pomocy prawnej (w:) Zawód radcy prawnego. Historia zawodu i zasady jego wykonywania, pod red. A. Berezy, Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych 2010.
Dellacasa M.: Judicial review of ?core terms? in consumer contracts: defining the limits, European Review of Contract Law 2015, vol. 11(2).
Drapała P. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz. Księga trzecia. Zobowiązania, pod red. J. Gudowskiego, LexisNexis 2013.
Dybowski T., Pyrzyńska A. (w:) System prawa prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań. Część ogólna, pod red. E. Łętowskiej, Warszawa 2013.
Gnela B.: Umowa konsumencka w polskim prawie cywilnym i prywatnym międzynarodowym, Warszawa 2013.
Kępiński M. (w:) Kodeks cywilny, t. I, Komentarz do art. 1?44911, pod red. M. Gutowskiego, Warszawa 2016.
Klatka Z.: Zasady etyki zawodowej (w:) Zawód radcy prawnego. Historia zawodu i zasady jego wykonywania, pod red. A. Berezy, Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych 2010.
Klein A.: Elementy zobowiązaniowego stosunku prawnego, Wrocław 2005.
Krajewski M.: Zobowiązania rezultatu i starannego działania (próba alternatywnego ujęcia), Państwo i Prawo 2000, z. 8.
Łabieniec P. (w:) Studencka Poradnia Prawna. Etyka zawodów prawniczych. Metoda case study, pod red. M. Król, Warszawa 2011.
Łętowska E.: Prawo umów konsumenckich, Warszawa 2002.
Macdonald E.: Scope and Fairness of the Unfair Terms In Consumer Contracts Regulations: Director General of Fair Trdaing v. First National Bank, The
Modern Law Review 2002, vol. 65.
Machnikowski P. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka, P. Machnikowskiego, Warszawa 2014.
Ogiegło L. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2015.
Olczyk M.: Kontrola klauzul narzuconych w umowach banku z jego klientem ? konsumentem, praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. B. Gawlika, Kraków 2006, niepubl.
Olejniczak A.: Komentarz do art. 3851 (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania ? część ogólna, pod red. A. Kidyby, wersja elektroniczna
LEX. Pajor T.: Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1982.
Popiołek W. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz do art. 1?44910, pod red. J. Pietrzykowskiego, Warszawa 2013.
Radwański Z., Olejniczak A.: Zobowiązania ? część ogólna, Warszawa 2014.
Rajski J. (w:) System prawa prywatnego, t. 7, Prawo zobowiązań ? cześć szczegółowa, Warszawa 2011.
Skory M.: Klauzule abuzywne w polskim prawie ochrony konsumenta, Warszawa 2005.
Śmigiel M.: Wzorce umów jako czynnik kształtujący zobowiązaniowe stosunki prawne ? ewolucja instytucji (w:) O źródłach i elementach stosunków cywilnoprawnych, Zakamycze 2000.
Topolski K.: Przedmiot zobowiązania z umowy zlecenia, Warszawa 2015.
Węgrzynowski Ł.: Niedozwolone postanowienia umowne jako środek ochrony słabszej strony umowy obligacyjnej, Warszawa 2006.
Wójcik S.: Odgraniczenie umowy o dzieło od umowy o pracę i od umowy zlecenia, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze 1963, z. 10.
Zagrobelny K. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka, P. Machnikowskiego, wydanie elektroniczne Legalis 2016.
Zieliński A.: Wynagrodzenie pełnomocnika ? glosa ? III CZP 40/00, Monitor Prawniczy 2001, nr 16.
Zimmermann R.: The New German Law of Obligations. Historical and Comparative Perspective, Oxford University Press 2010.
Zoll F. (w:) Prawo bankowe. Komentarz, t. II, Komentarz do art. 92a?194, Warszawa 2005.