Abstrakt
The aim of the present study is to show the impact of Rudolf von Jhering on the Polish jurisprudence of the second half of the nineteenth and the early twentieth centuries, including especially the relationship between the concepts of the German lawyer and the theories of Leon Petrażycki. The author points out that the reception of Jhering?s legal-philosophical concepts was diverse. Some scholars ? like Leon Piniński and Władysław Maliniak ? were of the opinion that the theory of interest served to establish better connections between civil law and economic reality. However, the far-reaching critique of Jhering?s ideas is contained in the writings of Leon Petrażycki who believed that Jhering?s theory was based on short-sighted utilitarianism. Moreover, that argument was emphasized not only by Petrażycki but also by Ignacy Koschembahr-Łyskowski. In the author?s opinion, the popularity of some solidarist concepts among Polish intellectual elites of that time was one of the reasons of the diverse reception of Jhering?s work.
Bibliografia
Dajczak W., Giaro T., Longchamps de Bérier R.: Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, second edition, Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014.
Gierke O.: Die soziale Aufgabe des Privatrechts. Vortrag gehalten am 5. April 1889
in der juristischen Gesellschaft zu Wien, Berlin: Verlag von Julius Springer, 1889.
Habrat A.: Ideał człowieka i społeczeństwa w teorii Leona Petrażyckiego, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2006.
Ignatowicz J.: Ochrona posiadania, Warsaw: Wydawnictwo Prawnicze, 1963.
Ignatowicz J.: Prawo rzeczowe, 5th ed., Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
Jarra E.: Ogólna teorja prawa, 2nd ed., Warsaw 1922.
Jhering R. von: Geist des römischen Rechts, Teil III, Band 1, Leipzig: Breitkopf und Härtel, 1865.
Jhering R. von: Geist des römischen Rechts auf den verschiedenen Stufen seiner Entwicklung, Erster Theil, Leipzig: Breitkopf und Härtel, 1866.
Jhering R. von: Über den Grund des Besitzschutzes. Eine Revision der Lehre vom Besitz, 2nd ed., Jena: Mauke?s Verlag, 1869.
Jhering R. von: Der Zweck im Recht, Band I, Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1877.
Jhering R. von: Znaczenie prawa rzymskiego dla świata nowożytnego (Przedruk z ?Prawnika? z roku 1877), translated by R. Fried, Lwów: Nakładem Redakcji ?Prawnik?, 1877.
Kojder A.: Moc (nie) jest prawem (Spór Tołstoja z Petrażyckim o istotę i rolę prawa) (in:) A. Kojder: Godność i siła prawa. Szkice socjologiczno-prawne, Warsaw: Oficyna Naukowa, 2001.
Koschembahr-Łyskowski I.: Pojęcie prawa (in:) Księga pamiątkowa ku uczczeniu 250-tej rocznicy założenia Uniwersytetu lwowskiego przez króla Jana Kazimierza r. 1661, Vol. 1, Lwów: Uniwersytet Lwowski, 1912.
Kowalski J.: Psychologiczna teoria prawa i państwa Leona Petrażyckiego, Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963.
Krzymuski E.: Historja filozofji prawa do połowy XIX wieku, Kraków 1923.
Lloredo Alix L.M.: Der spanische Savigny. Zwischen Historismus und Traditionalismus, lecture prepared for the conference ?Savigny International??, Goethe University, Frankfurt am Main and Max-Planck-Institut für europäische Rechtsgeschichte, 24 October 2011.
Lloredo Alix L.M.: From Europe but beyond Europe: The circulation of Rudolf von Jhering?s ideas in East Asia and Latin America, Max Planck Institute for European Legal History. Research Paper Series, No. 2016?11.
Lloredo Alix L.M.: La recepción de Rudolf von Jhering en Europa: un estudio histórico- -comparado, Revista Telemática de Filosofía del Derecho, 2014, No. 17.
Longchamps de Bérier R.: Leon hr. Piniński jako prawnik (in:) S. Witkowski, R. Longchamps de Bérier: Leon Piniński z okazji pięćdziesięciolecia doktoratu, Lwów: Księgarnia Gubrynowicza i Syna, 1931.
Łyskowski (Koschembahr-Łyskowski) I.: O pojęciu własności zarazem jako przyczynek do nauki o źródłach prawa. Odbitka z ?Przeglądu prawa i administracyi?, r. 1902, Lwów: Drukarnia Ludowa, 1902.
Łyskowski (Koschembahr-Łyskowski) I.: Pandekta. Część ogólna, 3rd ed., Lwów: Towarzystwo Biblioteki Słuchaczów Prawa, 1911.
Maliniak W.: Przyczynki do teorji zasadniczych zagadnień metodologji i filozofji prawa oraz prawa państwowego, Warsaw 1917.
Matakiewicz A.: Przedmowa tłómacza [sic!] (in:) R. von Jhering: Walka o prawo, Lwów: Drukarnia J. Dobrzańskiego i K. Gromana, 1875.
Opałek K.: The Leon Petrażycki Theory of Law, Theoria, A Swedish Journal of Philosophy and Psychology, Vol. XXVII, 1961.
Paygert I.: O pojęciu istoty prawa. Rzecz o rozprawie prof. dr. Ignacego Koschembahr-Łyskowskiego. Odbitka z ?Przeglądu prawa i administracyi?, Lwów: Drukarnia Jakubowskiego i Sp., 1913.
Petrażycki L.: O ideale społecznym i odrodzeniu prawa naturalnego. Z dodatkiem: O gospodarstwie i prawie i o istocie i przesłankach ekonomji politycznej, Warsaw: Druk Synów St. Niemiry, 1925.
Petrażycki L.: Prawo a sąd, Warsaw: Towarzystwo imienia Leona Petrażyckiego, 1936.
Petrażycki L.: Zagadnienia prawa zwyczajowego, translated by J. Sunderland, Warsaw: Nakładem Towarzystwa im. Leona Petrażyckiego, 1938.
Petrażycki L.: Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności, J. Lande (ed.), Vol. I, Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
Petrażycki L.: Wstęp do nauki prawa i moralności. Podstawy psychologii emocjonalnej, translated by J. Lande, Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
Petrażycki L.: Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności, Vol. II, W. Leśniewski (ed.), Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960.
Petrażycki L.: Wstęp do nauki polityki prawa, W. Leśniewski (ed.), Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
Petrażycki L. (?.?. ???????????): ???????? ? ????? ???????? ????? (1896?1897)
(in:) ?.?. ???????????, ?????? ? ???????? ?????. ????????? ?????, ?.?. ???????? (ed.), St. Petersburg: ???????????????? ????????????
?????????? ???????????? ???????, 2010.
Piniński L.: Der Thatbestand des Sachbesitzerwerbs nach gemeinem Recht. Eine zivilistische Untersuchung, Band I, Leipzig: Duncker & Humblot, 1885.
Piniński L.: Dwaj wielcy prawnicy Niemiec Ihering i Winscheid. Osobne odbicie z ?Przeglądu Polskiego? z m. grudnia 1892 r., Kraków 1893.
Piniński L.: Pojęcie i granice prawa własności według prawa rzymskiego (in:) Księga pamiątkowa Uniwersytetu Lwowskiego ku uczczeniu pięćsetnej rocznicy fundacyi Jagiellońskiej Uniwersytetu Krakowskiego, Lwów: Nakładem Senatu Uniwersytetu Lwowskiego, 1900.
Piniński L.: Begriff und Grenzen des Eigenthumsrechts nach römischem Recht, Vienna: Manz?sche k.u.k. Hof-Verlags- und Universitäts-Bechhandlung, 1902.
Przybyłowski K.: Podstawowe zagadnienia z zakresu ochrony posiadania, Lwów: published by the author, 1929.
Repgen T.: Die soziale Aufgabe des Privatrechts: eine Grundfrage in Wissenschaft und Kodifikation am Ende des 19. Jahrhunderts, Tübingen: Mohr Siebeck, 2001.
Stelmachowski A.: Istota i funkcja posiadania, Warsaw: Wydawnictwo Prawnicze, 1958.
Turošík M.: Roman Law, Banska Bystrica: Matej Bel University in Banska Bystrica, 2013.
Wróblewski S.: Posiadanie na tle prawa rzymskiego. Osobne odbicie ze Sprawozdań Akademii Umiejętności Wydziału historyczno-filozoficznego z dnia 11 lipca 1898 r.,
Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1898.
Wróblewski S.: Zarys wykładu prawa rzymskiego. Historya stosunków wewnętrznych Rzymu i źródeł prawa. Losy prawa rzymskiego po śmierci Justyniana. Nauki ogólne rzymskiego prawa prywatnego, Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności, 1916.
Zoll F. Jr.: Napoleon ? ustawodawca, Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1921.
Zoll F. Jr.: Méthode d?interpretation en droit privé positif (in:) Recueil d?études sur les sources du droit enl?honeur de François Gény, Tome II, Paris: Recueil Sirey, 1934.
Zoll F. Jr.: Pojęcie posiadania w projekcie prawa rzeczowego. Odbitka z ?Przeglądu Notarialnego?, No. 8, 1937.
Zoll F. Jr.: Ś.P. Stanisław Wróblewski. Odbitka z zeszytu 1.?1939 r. ?Kwartalnika Prawa Prywatnego?, Warsaw 1939.
Zoll F. Jr., Szpunar A.: Prawo cywilne w zarysie, t. 2, Prawo rzeczowe, Kraków: Księgarnia Powszechna, 1947.
Zoll F. Sr.: Pandekta, czyli nauka rzymskiego prawa prywatnego z krótkiem uwzględnieniem historycznego rozwoju pojedynczych jego instytucji, t. II, Prawo rzeczowe, Kraków: published by the author, 1898.
Gierke O.: Die soziale Aufgabe des Privatrechts. Vortrag gehalten am 5. April 1889
in der juristischen Gesellschaft zu Wien, Berlin: Verlag von Julius Springer, 1889.
Habrat A.: Ideał człowieka i społeczeństwa w teorii Leona Petrażyckiego, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2006.
Ignatowicz J.: Ochrona posiadania, Warsaw: Wydawnictwo Prawnicze, 1963.
Ignatowicz J.: Prawo rzeczowe, 5th ed., Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
Jarra E.: Ogólna teorja prawa, 2nd ed., Warsaw 1922.
Jhering R. von: Geist des römischen Rechts, Teil III, Band 1, Leipzig: Breitkopf und Härtel, 1865.
Jhering R. von: Geist des römischen Rechts auf den verschiedenen Stufen seiner Entwicklung, Erster Theil, Leipzig: Breitkopf und Härtel, 1866.
Jhering R. von: Über den Grund des Besitzschutzes. Eine Revision der Lehre vom Besitz, 2nd ed., Jena: Mauke?s Verlag, 1869.
Jhering R. von: Der Zweck im Recht, Band I, Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1877.
Jhering R. von: Znaczenie prawa rzymskiego dla świata nowożytnego (Przedruk z ?Prawnika? z roku 1877), translated by R. Fried, Lwów: Nakładem Redakcji ?Prawnik?, 1877.
Kojder A.: Moc (nie) jest prawem (Spór Tołstoja z Petrażyckim o istotę i rolę prawa) (in:) A. Kojder: Godność i siła prawa. Szkice socjologiczno-prawne, Warsaw: Oficyna Naukowa, 2001.
Koschembahr-Łyskowski I.: Pojęcie prawa (in:) Księga pamiątkowa ku uczczeniu 250-tej rocznicy założenia Uniwersytetu lwowskiego przez króla Jana Kazimierza r. 1661, Vol. 1, Lwów: Uniwersytet Lwowski, 1912.
Kowalski J.: Psychologiczna teoria prawa i państwa Leona Petrażyckiego, Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963.
Krzymuski E.: Historja filozofji prawa do połowy XIX wieku, Kraków 1923.
Lloredo Alix L.M.: Der spanische Savigny. Zwischen Historismus und Traditionalismus, lecture prepared for the conference ?Savigny International??, Goethe University, Frankfurt am Main and Max-Planck-Institut für europäische Rechtsgeschichte, 24 October 2011.
Lloredo Alix L.M.: From Europe but beyond Europe: The circulation of Rudolf von Jhering?s ideas in East Asia and Latin America, Max Planck Institute for European Legal History. Research Paper Series, No. 2016?11.
Lloredo Alix L.M.: La recepción de Rudolf von Jhering en Europa: un estudio histórico- -comparado, Revista Telemática de Filosofía del Derecho, 2014, No. 17.
Longchamps de Bérier R.: Leon hr. Piniński jako prawnik (in:) S. Witkowski, R. Longchamps de Bérier: Leon Piniński z okazji pięćdziesięciolecia doktoratu, Lwów: Księgarnia Gubrynowicza i Syna, 1931.
Łyskowski (Koschembahr-Łyskowski) I.: O pojęciu własności zarazem jako przyczynek do nauki o źródłach prawa. Odbitka z ?Przeglądu prawa i administracyi?, r. 1902, Lwów: Drukarnia Ludowa, 1902.
Łyskowski (Koschembahr-Łyskowski) I.: Pandekta. Część ogólna, 3rd ed., Lwów: Towarzystwo Biblioteki Słuchaczów Prawa, 1911.
Maliniak W.: Przyczynki do teorji zasadniczych zagadnień metodologji i filozofji prawa oraz prawa państwowego, Warsaw 1917.
Matakiewicz A.: Przedmowa tłómacza [sic!] (in:) R. von Jhering: Walka o prawo, Lwów: Drukarnia J. Dobrzańskiego i K. Gromana, 1875.
Opałek K.: The Leon Petrażycki Theory of Law, Theoria, A Swedish Journal of Philosophy and Psychology, Vol. XXVII, 1961.
Paygert I.: O pojęciu istoty prawa. Rzecz o rozprawie prof. dr. Ignacego Koschembahr-Łyskowskiego. Odbitka z ?Przeglądu prawa i administracyi?, Lwów: Drukarnia Jakubowskiego i Sp., 1913.
Petrażycki L.: O ideale społecznym i odrodzeniu prawa naturalnego. Z dodatkiem: O gospodarstwie i prawie i o istocie i przesłankach ekonomji politycznej, Warsaw: Druk Synów St. Niemiry, 1925.
Petrażycki L.: Prawo a sąd, Warsaw: Towarzystwo imienia Leona Petrażyckiego, 1936.
Petrażycki L.: Zagadnienia prawa zwyczajowego, translated by J. Sunderland, Warsaw: Nakładem Towarzystwa im. Leona Petrażyckiego, 1938.
Petrażycki L.: Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności, J. Lande (ed.), Vol. I, Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
Petrażycki L.: Wstęp do nauki prawa i moralności. Podstawy psychologii emocjonalnej, translated by J. Lande, Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
Petrażycki L.: Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności, Vol. II, W. Leśniewski (ed.), Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960.
Petrażycki L.: Wstęp do nauki polityki prawa, W. Leśniewski (ed.), Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
Petrażycki L. (?.?. ???????????): ???????? ? ????? ???????? ????? (1896?1897)
(in:) ?.?. ???????????, ?????? ? ???????? ?????. ????????? ?????, ?.?. ???????? (ed.), St. Petersburg: ???????????????? ????????????
?????????? ???????????? ???????, 2010.
Piniński L.: Der Thatbestand des Sachbesitzerwerbs nach gemeinem Recht. Eine zivilistische Untersuchung, Band I, Leipzig: Duncker & Humblot, 1885.
Piniński L.: Dwaj wielcy prawnicy Niemiec Ihering i Winscheid. Osobne odbicie z ?Przeglądu Polskiego? z m. grudnia 1892 r., Kraków 1893.
Piniński L.: Pojęcie i granice prawa własności według prawa rzymskiego (in:) Księga pamiątkowa Uniwersytetu Lwowskiego ku uczczeniu pięćsetnej rocznicy fundacyi Jagiellońskiej Uniwersytetu Krakowskiego, Lwów: Nakładem Senatu Uniwersytetu Lwowskiego, 1900.
Piniński L.: Begriff und Grenzen des Eigenthumsrechts nach römischem Recht, Vienna: Manz?sche k.u.k. Hof-Verlags- und Universitäts-Bechhandlung, 1902.
Przybyłowski K.: Podstawowe zagadnienia z zakresu ochrony posiadania, Lwów: published by the author, 1929.
Repgen T.: Die soziale Aufgabe des Privatrechts: eine Grundfrage in Wissenschaft und Kodifikation am Ende des 19. Jahrhunderts, Tübingen: Mohr Siebeck, 2001.
Stelmachowski A.: Istota i funkcja posiadania, Warsaw: Wydawnictwo Prawnicze, 1958.
Turošík M.: Roman Law, Banska Bystrica: Matej Bel University in Banska Bystrica, 2013.
Wróblewski S.: Posiadanie na tle prawa rzymskiego. Osobne odbicie ze Sprawozdań Akademii Umiejętności Wydziału historyczno-filozoficznego z dnia 11 lipca 1898 r.,
Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1898.
Wróblewski S.: Zarys wykładu prawa rzymskiego. Historya stosunków wewnętrznych Rzymu i źródeł prawa. Losy prawa rzymskiego po śmierci Justyniana. Nauki ogólne rzymskiego prawa prywatnego, Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności, 1916.
Zoll F. Jr.: Napoleon ? ustawodawca, Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1921.
Zoll F. Jr.: Méthode d?interpretation en droit privé positif (in:) Recueil d?études sur les sources du droit enl?honeur de François Gény, Tome II, Paris: Recueil Sirey, 1934.
Zoll F. Jr.: Pojęcie posiadania w projekcie prawa rzeczowego. Odbitka z ?Przeglądu Notarialnego?, No. 8, 1937.
Zoll F. Jr.: Ś.P. Stanisław Wróblewski. Odbitka z zeszytu 1.?1939 r. ?Kwartalnika Prawa Prywatnego?, Warsaw 1939.
Zoll F. Jr., Szpunar A.: Prawo cywilne w zarysie, t. 2, Prawo rzeczowe, Kraków: Księgarnia Powszechna, 1947.
Zoll F. Sr.: Pandekta, czyli nauka rzymskiego prawa prywatnego z krótkiem uwzględnieniem historycznego rozwoju pojedynczych jego instytucji, t. II, Prawo rzeczowe, Kraków: published by the author, 1898.