Abstrakt
The study is an attempt to solve one of the key issues emerging in situations where the debtor performs the obligation to the hands of one of the his creditors, that is can the other creditor challenge this performance by the Actio Pauliana claim? First, the authors reviewed the Polish literature and the judicature on the subject, arranging the presented views in groups and partially reconstructing them in a more precise language. The authors found that until now the problem had been inadequately framed by the scholars. As a result of interpretation of the text of the normative act (Article 527 and subsequent articles of the Civil Code), it had been assumed that any legal act fulfilling the conditions of the Actio Pauliana can be
effectively challenged. The sole exception is the case of the performance of an obligation that does not have its source in a legal act. However, this exception can be applied only if the linguistic interpretation of the provisions at hand is set aside by the arguments of a systemic and functional nature. This exception should, nevertheless, be limited only to a performance of an obligation arising from a source other than a legal act that strictly corresponds to the original content of the obligation. Yet, in practice, claims filed by one creditor against the other (the one that was satisfied) will rarely be considered well founded. The reason behind it is that the fulfilment of the debtor?s obligation is usually equivalent to the benefit previously received from the satisfied creditor. Thus, the condition of ?harm? set out in Art. 527 § 2 of the Civil Code will not be satisfied.
Bibliografia
Bednarz H.: Glosa do uchwały SN z dnia 12 czerwca 2008 r., III CZP 55/08, Palestra 2010, z. 5–6, s. 257–263.
Berek M.: Datio in solutum w polskim prawie cywilnym, KPP 2012, z. 3, s. 651–686.
Bieżuński P.: Roszczenie o zwrot korzyści uzyskanych w toku procesu pauliańskiego.
Glosa do uchwały SN z dnia 12 czerwca 2008 r., III CZP 55/08, Monitor Prawa Bankowego 2011, nr 1, s. 29–35.
Bojarski M. (w:) Kodeks karny. Komentarz, pod red. M. Filara, Warszawa 2016.
Borysiak W. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna, t. IIIA, pod red. K. Osajdy, Warszawa 2017.
Chrapoński D. (w:) Prawo upadłościowe. Komentarz, pod red. A.J. Witosza, Warszawa 2017.
Czech T., Werner A.: Bezskuteczność zabezpieczenia i zapłaty długu niewymagalnego na podstawie art. 127 ust. 3 Prawa upadłościowego i naprawczego, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2010, nr 1, s. 11–21.
Drapała P.: Świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum), PiP 2003, z. 12, s. 28–41.
Fiema J.: O zaskarżaniu czynności dłużnika zdziałanych ze szkodą wierzycieli, Lwów 1937.
Filipiak P.: Dochodzenie roszczeń z tytułu bezskutecznych czynności prawnych na podstawie art. 127 ust. 1 ustawy — Prawo upadłościowe, Doradca Restrukturyzacyjny 2017, nr 2, s. 25–34.
Gałązka M. (w:) Kodeks karny. Komentarz, pod red. A. Grześkowiak, K. Wiaka, Warszawa 2019.
Górniok O.: Przestępstwa gospodarcze. Rozdziały XXXVI i XXXVII Kodeksu karnego. Komentarz, Warszawa 2000.
Grykiel J., Radwański Z. (w:) System prawa prywatnego, t. 1, Prawo cywilne — część ogólna, pod red. M. Safjana, Warszawa 2019.
Gurgul S. (w:) Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2018.
Gutowski M.: Bezskuteczność czynności prawnej, Warszawa 2017.
Gutowski M. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 353–626, t. II, pod red. M. Gutowskiego, Warszawa 2019.
Haładyj K. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna, t. IIIA, pod red. K. Osajdy, Warszawa 2017.
Jakubecki A. (w:) Jakubecki A., Zedler F.: Prawo upadłościowe i naprawcze, Warszawa 2010.
Jalonek-Jarco B.: Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych, Warszawa 2011.
Janda P.: Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2017.
Janiak A. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania — część ogólna, pod red. A. Kidyby, Warszawa 2014.
Jasińska M.: Skarga pauliańska — istota idei zaskarżenia, Prawo Spółek 2004, nr 5, s. 48–56.
Kędzierski van D.: Metodologia i paradygmat polskich szczegółowych nauk prawnych, Transformacje Prawa Prywatnego 2018, nr 3, s. 5–59.
Kirchhof H.P.: Münchener Kommentar zum Anfechtungsgesetz, München 2012.
Klein A.: Elementy zobowiązaniowego stosunku prawnego, Wrocław 2005.
Klein A.: Wykonanie umowy i odpowiedzialność (w:) Instytucje prawne w gospodarce narodowej (studia prawne), pod red. L. Bara, Ossolineum 1981.
Korzonek J., Rosenblüth I.: Kodeks zobowiązań. Komentarz, Kraków 1936.
Kozłowski M.: Wniosek o podział majątku wspólnego, dział spadku i zniesienie
współwłasności. Glosa do uchwały SN z dnia 17 czerwca 2010 r., III CZP 41/10,
Gdańskie Studia Prawnicze — Przegląd Orzecznictwa 2011, t. 3, s. 101–110.
Kućka M.: Datio in solutum a skarga pauliańska. Glosa do wyroku SN z dnia 13 czerwca 2013 r., III CSK 214/11, PiP 2013, z. 12, s. 122–127.
Kućka M.: Glosa do uchwały SN z dnia 17 czerwca 2010 r., III CZP 41/10, Forum Prawnicze 2011, nr 2, s. 74–82.
Longchamps de Berier R.: Zobowiązania, Poznań 1948.
Machnikowski P. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka, P. Machnikowskiego, Warszawa 2017.
Majewski J. (w:) Kodeks karny. Część szczególna, t. III, Komentarz do art. 278–363, pod red. A. Zolla, Warszawa 2016.
Mularski K.: Faza rekonstrukcyjna derywacyjnej koncepcji wykładni — próba krytycznej analizy, Studia Prawnicze 2017, z. 3, s. 7–46.
Mularski K.: O negatywnej ocenie moralnej postępowania dłużnika i osoby trzeciej jako przesłance skargi pauliańskiej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny (w druku).
Mularski K.: O pewnej wizji dogmatyki prawa jako nauki, PiP 2018, z. 8, s. 20–35.
Mularski K.: Pozorność oświadczenia woli. Zarys problematyki semiotycznej, KPP 2007, z. 3, s. 611–644.
Mularski K.: Skarga pauliańska a tzw. czynności ekwiwalentne, Studia Prawa Prywatnego 2019, nr 3–4 (w druku).
Naczyńska J. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), pod red. M. Frasa, M. Habdas, Warszawa 2018.
Namitkiewicz J.: Kodeks zobowiązań. Komentarz dla praktyki, t. I, Część ogólna.
Art. 1–293, Łódź 1949.
Nerlich J., Niehus Ch.: Gesetz über die Anfechtung von Rechtshandlungen eines Schuldners außerhalb des Insolvenzverfahrens, München 2000.
Piątowski J.S. (w:) System prawa cywilnego, t. II, Prawo własności i inne prawa rzeczowe, pod red. J. Ignatowicza, Wrocław 1977.
Pisuliński J. (w:) System prawa prywatnego, t. 4, Prawo rzeczowe, pod red. E. Gniewka, Warszawa 2012.
Popiołek W. (w:) Kodeks cywilny, t. II, Komentarz. Art. 450–1088, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2018.
Potulski J. (w:) Kodeks karny. Komentarz, pod red. R.A. Stefańskiego, Warszawa 2017.
Pyziak-Szafnicka M. (w:) System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań — część ogólna, pod red. A. Olejniczaka, Warszawa 2014.
Pyziak-Szafnicka M.: Glosa do wyroku SN z dnia 24 października 2002 r., II CK 396/02, OSP 2003, z. 11, poz. 14.
Pyziak-Szafnicka M.: Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, Warszawa 1995.
Rachwał A.: Niewypłacalność jako przesłanka zaskarżenia przez syndyka czynności prawnej upadłego, dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, Transformacje Prawa Prywatnego 2000, nr 3, s. 61–76.
Radwański Z., Zieliński M. (w:) System prawa prywatnego, t. 1, Prawo cywilne — część ogólna, pod red. M. Safjana, Warszawa 2012.
Sieczych A.: Czynność prawna datio in solutum jako przedmiot skargi pauliańskiej. Glosa do wyroku SN z dnia 13 kwietnia 2012 r., III CSK 214/11, Glosa 2014, nr 3, s. 69–74.
Sychowicz M. (w:) Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. I, Warszawa 2011.
Szadkowski K. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 353–626, t. II, pod red. M. Gutowskiego, Warszawa 2019.
Szanciło T.: Istota skargi pauliańskiej na tle orzecznictwa sądowego, Przegląd Sądowy 2012, nr 9, s. 5–20.
Tracz G.: Pojęcie wykonania i niewykonania zobowiązań w polskim prawie cywilnym, KPP 2009, z. 1, s. 169–204.
Warciński M.: Glosa do uchwały SN z dnia 12 czerwca 2008 r., III CZP 55/08, OSP 2011, z. 4, poz. 43, s. 284–290.
Wasilkowski J.: Prawo własności w PRL. Zarys wykładu, Warszawa 1969.
Wilejczyk M.: Przesłanki skargi pauliańskiej, Studia Prawa Prywatnego 2012, nr 2, Wilejczyk M.: Skarga pauliańska w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego, Glosa 2017, nr 3, s. 30–42.
Zawłocki R. (w:) Kodeks karny. Część szczegółowa, t. II, Komentarz. Art. 222–316, pod red. M. Królikowskiego, R. Zawłockiego, Warszawa 2017.
Zimmerman P.: Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2018.
Zoll F. (w:) System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań — część ogólna, pod red. A. Olejniczaka, Warszawa 2018.