Słowa kluczowe
ochrona dóbr kultury
nabycie od nieuprawnionego
zasiedzenie
Abstrakt
The article focuses on the National Register of the Lost Cultural Property (NRLCP) as a new so-called public register in the Polish legal system. Public registers, including records accessible to the public, are organized with the purpose of triggering specified effects within material law. An entry in the NRLCP, according to the amendment of the Polish Civil Code, should eliminate the possibility of acquiring an ownership of an object included in the Register from a non-entitled person. In this way the legislator tries to solve the problem of losing a cultural property by original owners due to thefts, burglaries and misappropriations. Those crimes have usually resulted afterwards in acquiring the ownership by the purchasers remaining in good faith. From now on, such acquisition of the cultural property shall be impossible. The text is divided into three parts. In the first part the author stresses reasons for existence of special solutions in the framework of civil law for the cultural property. Second part is devoted to the rules that compose the way in which the NRLCP should function. The third and the most significant part of the article addresses the issue of material-law effects of the entry in the NRLCP. All reflections are centred around the question whether the new regulation is appropriate and effective in protecting a cultural property.
Bibliografia
Bieranowski A. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, Własność i inne prawa rzeczowe (art. 126–352), pod red. M. Frasa i M. Habdas, Warszawa 2018, s. 235–238.
Czech T. (w:) Ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów. Komentarz, pod red. K. Osajdy, Legalis 2017, komentarz do art. 38.
Ereciński T. (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, Postępowanie rozpoznawcze, pod red. T. Erecińskiego, Warszawa 2016, s. 335–346.
Faber W. (w:) National Reports on the Transfer of Movables in Europe, Vol. 1, ed. by W. Faber, B. Lurger, Munich 2008, s. 146–159. Gadecki B.: Nowe regulacje dotyczące problematyki zabytków w związku z wejściem w życie ustawy o rzeczach znalezionych, Ius Novum 2016, nr 4, s. 186–195.
Gniewek E.: Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Kraków 2001.
Gniewek E. (w:) System prawa prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, pod red. E. Gniewka, Warszawa 2013, s. 579 i 892.
Gołębiowski K. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka i P. Machnikowskiego, wyd. 8, Legalis 2017, komentarz do art. 170 i 174.
Gredka I., Gwoździewicz-Matan P.: Cywilnoprawne skutki wpisu rzeczy do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury, Państwo i Prawo 2016, z. 10, s. 100–113.
Jagielska-Burduk A.: Formy ochrony zabytków jako mechanizm zarządzania dziedzictwem kultury (w:) Mechanizmy prawne zarządzania dziedzictwem kultury, pod red. A. Jagielskiej-Burduk, Warszawa 2016, s. 189–192.
Jagielska-Burduk A.: Nabycie własności dobra kultury od nieuprawnionego. Wybrane zagadnienia, Santander Art and Culture Law Review 2015, nr 1, s. 119–134.
Jagielska-Burduk A.: Prawo własności dziedzictwa kultury (w:) Mechanizmy prawne zarządzania dziedzictwem kultury, pod red. A. Jagielskiej-Burduk, Warszawa 2016, s. 81–84.
Jelonek-Jarco B. (w:) Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu wieczystoksięgowym. Komentarz, pod red. J. Pisulińskiego, Warszawa 2014, s. 82–92.
Kaczorowska B.: Ocena dobrej wiary nabywcy dzieła sztuki przy nabyciu od nieuprawnionego, Ochrona Zabytków 2012, nr 3–4, s. 135–150.
Kępiński M., Kępiński J. (w:) Kodeks cywilny, t. I, Komentarz. Art. 1–44911, pod red. M. Gutowskiego, Warszawa 2016, s. 827–839.
Kolomijceva J. (w:) National Reports on the Transfer of Movables in Europe, Vol. 6, ed. by W. Faber, B. Lurger, Munich 2011, s. 558.
Kowalski W.: Nabycie własności dzieła sztuki od nieuprawnionego, Kraków 2004.
Królikowska K. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. K. Osajdy, wyd. 18, Legalis 2018, komentarz do art. 223.
Leśniak M. (w:) J. Gołaczyński, M. Leśniak: Zastaw rejestrowy i rejestr zastawów. Komentarz, Warszawa 2009, s. 153–157.
Machnikowski P.: Nabycie własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego — dziś i jutro (w:) Współczesne problemy prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Edwarda Gniewka, pod red. J. Gołaczyńskiego i P. Machnikowskiego, Warszawa 2010, s. 335–345.
Morek R. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. K. Osajdy, wyd. 18, Legalis 2018, komentarz do art. 169, 170, 174.
Naczyńska J. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, Własność i inne prawa rzeczowe (art. 126–352), pod red. M. Frasa i M. Habdas, Warszawa 2018, s. 261–262.
Orlicki M. (w:) Kodeks cywilny, t. I, Komentarz. Art. 1–44911, pod red. M. Gutowskiego, Warszawa 2016, s. 942–945.
Piątowski J.St. (w:) System prawa cywilnego, t. II, Prawo własności i inne prawa rzeczowe, pod red. J. Ignatowicza, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977, s. 294–306.
Principles, Definitions and Model rules of European Private Law: Draft Common Frame of Reference (DCFR), Vol. 5, ed. by C. von Bar, E. Clive, Munich 2009.
Skowrońska-Bocian E., Warciński M. (w:) Kodeks cywilny, t. I, Komentarz. Art. 1–44910, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2015, s. 544–555.
Sołtysiński S.: Czynności rozporządzające. Przyczynek do analizy podstawowych pojęć cywilistycznych (w:) Rozprawy z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Witolda Czachórskiego, pod red. J. Błeszyńskiego i J. Rajskiego, Warszawa 1985, s. 301–330.
Stawecki T.: Rejestry publiczne. Funkcje instytucji, Warszawa 2005.
Strus Z., Strus-Wołos Z., Zastaw rejestrowy i rejestr zastawów. Komentarz, LEX/el. 2003.
Szafrański W.: Mity i patologie obrotu dziełami sztuki, Santander Art and Culture Law Review 2015, nr 1, s. 135–172.
Szafrański W.: Wartość kulturalna, ekonomiczna i prawna dziedzictwa (w:) Mechanizmy prawne zarządzania dziedzictwem kultury, pod red. A. Jagielskiej-Burduk, Warszawa 2016, s. 299–313.
Szafrański W.: Res extra commercium (w:) Mechanizmy prawne zarządzania dziedzictwem kultury, pod red. A. Jagielskiej-Burduk, Warszawa 2016, s. 127–171.
Szilágyi F. (w:) National Reports on the Transfer of Movables in Europe, Vol. 3, ed. by W. Faber, B. Lurger, Munich 2011, s. 457–458.
Szpunar A.: Nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego, Kraków 1999.
Szymaniak P.: Najcenniejsze dzieła chronione jak kosiarka, Gazeta Prawna z 25 października 2012 r. (nr 208).
Warciński M.: Opinia prawna na temat projektu ustawy o rzeczach znalezionych oraz zmianie niektórych innych ustaw, Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu 2014, nr 1 (41), s. 313–323.
Wójcik S. (w:) System prawa cywilnego, t. II, Prawo własności i inne prawa rzeczowe, pod red. J. Ignatowicza, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977, s. 494–500.
Wójcik S.: Zasiedzenie jako sposób nabycia praw podmiotowych (znaczenie oraz próba oceny niektórych uregulowań) (w:) Rozprawy z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Witolda Czachórskiego, pod red. J. Błeszyńskiego i J. Rajskiego, Warszawa 1985, s. 153–170.
Zalasińska K.: Dobra wiara jako przesłanka ochrony nabywców kradzionych dzieł sztuki, Palestra 2010, z. 5/6, s. 45–54.
Zeidler K.: Krajowy wykaz zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem oraz Krajowy rejestr utraconych dóbr kultury (w:) K. Zeidler, K. Zalasińska: Wykład prawa ochrony zabytków, Warszawa–Gdańsk 2015, s. 170–172.
Ziemski K.M. (w:) System prawa administracyjnego, t. 5, Prawne formy działania administracji, pod red. R. Hausera, Z. Niewiadomskiego, A. Wróbla, Warszawa 2013, s. 181–184.
Zimmermann J.: Prawo administracyjne, Warszawa 2016.