Czy potrzebna jest kolejna nowelizacja przepisów o przedawnieniu konsumenckim?
PDF

Słowa kluczowe

przedawnienie
konsument
niedozwolone postanowienia umowne
nienależne świadczenie

Abstrakt

The provisions of the Polish Civil Code (CC) on limitation periods prove problematic for the assertion by consumers of their claims against entrepreneurs when the entrepreneur uses unfair terms in consumer contracts creating long-term legal relationships. A consumer's claim for reimbursement of an undue performance made on the basis of an unfair term may become time-barred before the consumer becomes aware of the unfair nature of the term, as the provisions of CC in no way link the commencement of the running of the limitation period for consumer claims to the consumer's awareness of the unfair nature of the term (see Article 120 sec. 1 of CC). The Court of Justice of the EU has stated that such an effect of national statutes of limitation is incompatible with the principle of effectiveness of EU law. The Polish Supreme Court is attempting to interpret the provisions of CC on the statute of limitations for consumer claims in such a way as to remain in line with the position of the CJEU, but observation of these efforts by the Supreme Court forces one to ask whether its position is still an interpretation of the provisions of CC on the statute of limitations, or rather an adjudication on the basis of the CJEU jurisprudence, disregarding the Polish provisions on the commencement of the limitation period. The paper identifies benchmarks for possible amendments to the provisions on the commencement of the limitation period for consumer claims for undue performance.

PDF

Bibliografia

Baran M. (w:) System prawa Unii Europejskiej, t. 1, Podstawy i źródła prawa Unii Europejskiej, pod red. S. Biernata, Warszawa 2020.

Bednarek M., Mikłaszewski P. (w:) System prawa prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań - część ogólna, pod red. K. Osajdy, Warszawa 2020.

Biernat S.: Wykładnia prawa krajowego zgodnie z prawem Wspólnot Europejskich (w:) Implementacja prawa integracji europejskiej w krajowych porządkach prawnych, pod red. C. Mika, Toruń 1998.

Borysiak W. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. K. Osajdy (red. serii) i W. Borysiaka (red. tomu), Warszawa 2023, art. 455, Legalis.

Brzozowski A. (w:) Kodeks cywilny, t. I, Komentarz. Art. 1-44910, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2020, art. 120, Legalis.

Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E.: Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2009.

Czech T.: Glosa do uchwały SN (7) z dnia 7 maja 2021 r., III CZP 6/21, Monitor Prawa Bankowego 2021, nr 11.

Drapała P.: Roszczenie z tytułu nienależnego świadczenia. Glosa do wyroku SN z 22.03.2001 r., V CKN 769/00, PPH 2003, nr 2.

Dubis W., Jaroń E.: Odsetki za opóźnienie co do nienależnego świadczenia, Rejent 2000, nr 1.

Dubis W. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka, P. Machnikowskiego, Warszawa 2021, art. 410.

Ernst U., Rachwał A., Zoll F.: Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 2013. Frąckowiak-Adamska A.: Kompetencja do niezastosowania przez sędziego krajo- wego przepisu ustawy niezgodnego z Konstytucją lub prawem wspólnotowym (w:) Stosowanie prawa wspólnotowego w prawie wewnętrznym z uwzględnieniem prawa polskiego, pod red. D. Kornobis-Romanowskiej, Warszawa 2004.

Janiak A.: Glosa do wyroku SN z 22.03.2001 r., V CKN 769/00, Państwo i Prawo 2002, z. 8.

Janiak A. (w:) Kodeks cywilny, t. II, Komentarz. Art. 353-626, pod red. M. Gutowskiego, Warszawa 2022, art. 455, Legalis.

Jastrzębski J., Koniewicz A.: Wymagalność roszczeń, PPH 2006, nr 5.

Jedliński A. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, Część ogólna, pod red. A. Kidyby, Warszawa 2012.

Kalisz A.: Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego, Warszawa 2007.

Karasek-Wojciechowicz I.: Wpływ niedozwolonego charakteru klauzuli na związanie stron umową, Transformacje Prawa Prywatnego 2018, nr 2.

Kastelik-Smaza A.: Bezpośredni skutek dyrektyw w układzie horyzontalnym - glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 7.08.2018 r., C-122/17, David Smith p. Patrickowi Meade'owi i in., Europejski Przegląd Sądowy 2019, nr 12.

Klafkowski Z.: Przedawnienie w prawie cywilnym, Warszawa 1970.

Klimek R.: Dyskusyjne problemy przedawnienia roszczeń, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2006, z. 3.

Koncewicz T.: Sędziowski obowiązek interpretacji prawa krajowego w zgodzie z prawem wspólnotowym, Przegląd Sądowy 2000, nr 6.

Kordasiewicz B. (w:) System prawa prywatnego, t. 2, Prawo cywilne - część ogólna, pod red. Z. Radwańskiego, Warszawa 2019.

Koszowski M.: Granice prounijnej wykładni prawa krajowego, Rejent 2012, nr 10.

Koszowski M.: Wykładnia prawa krajowego w zgodzie z prawem Unii Europejskiej, Jurysta 2013, nr 3.

Kowalik-Bańczyk K.: Prowspólnotowa wykładnia prawa polskiego, Europejski Przegląd Sądowy 2005, nr 3.

Koźmiński K.: Glosa do uchwały SN (7) z dnia 7 maja 2021 r., III CZP 6/21, Monitor Prawa Bankowego 2022, nr 3.

Księżak P.: Początek biegu terminu przedawnienia roszczenia o wykonanie zapisu, Przegląd Sądowy 2005, nr 1.

Księżak P.: Bezpodstawne wzbogacenie. Art. 405-414 k.c. Komentarz, Warszawa 2007, art. 410, Legalis.

Kurcz B.: Dyrektywy Wspólnoty Europejskiej i ich implementacja do prawa krajowego, Kraków 2004.

Lemkowski M.: Materialna ochrona konsumenta, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2002, z. 3.

Lemkowski M.: Glosa do wyroku SN z dnia 24 kwietnia 2003 r., I CKN 316/01, OSP 2005, z. 7-8, poz. 94.

Łętowska E.: Bezpodstawne wzbogacenie, Warszawa 2000.

Machnikowski P. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka, P. Machnikowskiego, Warszawa 2021, art. 120, Legalis.

Mik C.: Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, t. I, Warszawa 2000.

Mik C.: Wykładnia zgodna prawa krajowego z prawem Unii Europejskiej (w:) Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, pod red. S. Wronkowskiej, Kraków 2005.

Mikłaszewski P. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. K. Osajdy (red. serii) i W. Borysiaka (red. tomu), Warszawa 2023, art. 3851, Legalis.

Morawski L.: Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.

Naworski J.P.: Glosa do wyroku SN z dnia 14 listopada 2013 r., II CSK 104/13, Glosa 2015, nr 3.

Nowacki A.: Analogia legis, Warszawa 1966.

Nowakowski T.: Glosa do uchwały SN z dnia 16 lutego 2021 r., III CZP 11/20, Glosa 2021, nr 4.

Nowakowski T.: Kilka uwag na temat unieważnienia umowy kredytu frankowego, PPH 2021, nr 5.

Nowakowski T.: Glosa do uchwały SN (7) z dnia 7 maja 2021 r., III CZP 6/21, Glosa 2022, nr 1.

Pałdyna T.: Przedawnienie w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2012.

Piechocki M.: Bezpośrednia horyzontalna i incydentalnie horyzontalna skuteczność dyrektyw w krajowym porządku prawnym (w:) Stosowanie prawa wspólnotowego w prawie wewnętrznym z uwzględnieniem prawa polskiego, pod red. D. Kornobis-Romanowskiej, Warszawa 2004.

Pisuliński J.: Sankcja zamieszczenia w umowie niedozwolonego postanowienia w świetle dyrektywy 93/13/EWG i orzecznictwa TSUE (w:) Życie umowy konsu- menckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa Try- bunału Sprawiedliwości UE, pod red. M. Romanowskiego, Warszawa 2017.

Popiołek W. (w:) Kodeks cywilny, t. II, Komentarz. Art. 450-1088. Przepisy wpro- wadzające, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2021, art. 455, Legalis.

Pyziak-Szafnicka M. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, pod red. M. Pyziak-Szafnickiej, P. Księżaka, Warszawa 2014.

Radwański Z.: Przedawnienie roszczeń z czynów niedozwolonych w świetle znowelizowanego art. 442 k.c., Monitor Prawniczy 2007, nr 11.

Radwański Z., Zieliński M. (w:) System prawa prywatnego, t. 1, Prawo cywilne - część ogólna, pod red. M. Safjana, Warszawa 2012.

Romanowski M.: Dopuszczalność ograniczenia w czasie skutków uznania nieuczciwego postanowienia umowy konsumenckiej za niewiążące w świetle wyroku TSUE z 21.12.2016 r. (w:) Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, pod red. M. Romanowskiego, Warszawa 2017.

Ruchała P., Sikorski G. (w:) Kodeks cywilny, t. II, Komentarz. Art. 353-626, pod red. M. Gutowskiego, art. 3851, Legalis.

Saczywko M., Mataczyński M. (w:) Kodeks cywilny, t. I, Komentarz. Art. 1-352, pod red. M. Gutowskiego, Warszawa 2021, art. 120, Legalis.

Serda W.: Nienależne świadczenie, Warszawa 1988.

Skory M.: Klauzule abuzywne w polskim prawie ochrony konsumenta, Kraków 2005.

Sobolewski P. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. K. Osajdy (red. serii) i W. Borysiaka (red. tomu), Warszawa 2023, art. 120, Legalis.

Sołtys A.: Obowiązek wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem unijnym jako instrument zapewniania efektywności prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2015.

Stecki L.: Opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych, Poznań 1970.

Stępień-Sporek A. (w:) A. Stępień-Sporek, F. Sporek: Przedawnienie i terminy zawite, Warszawa 2009.

Strugała R. (w:) Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy księgi I KC, t. I, Komentarz, pod red. P. Machnikowskiego, Warszawa 2022, art. 120 k.c., Legalis.

Szpunar M.: Bezpośredni skutek dyrektywy w postępowaniu przed sądem krajowym (uwagi na tle najnowszego orzecznictwa), Państwo i Prawo 2004, z. 9.

Świętnicki T.: Glosa do wyroku SN z dnia 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18, Glosa 2020, nr 4.

Trzaskowski R.: Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem, Warszawa 2013.

Trzaskowski R. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania. Część ogólna, pod red. J. Gudowskiego, Warszawa 2018.

Warciński M.: Glosa do uchwały SN z dnia 26 listopada 2009 r., III CZP 102/09, Przegląd Sądowy 2010, nr 6.

Węgrzynowski ł.: Glosa do uchwały SN (7) z dnia 7 maja 2021 r., III CZP 6/21, LEX/el. 2021.

Węgrzynowski ł.: Przedawnienie roszczeń z nieważnej umowy kredytu frankowego, PPH 2021, nr 7.

Węgrzynowski ł.: Przedawnienie roszczeń z nieważnej umowy kredytu frankowego. Glosa do uchwały siedmiu sędziów SN z dnia 7 maja 2021 r., III CZP 6/21, LEX/ el. 2021.

Węgrzynowski ł.: Ustalenie nieważności umowy kredytu frankowego (w:) Ius et Ratio. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Elżbiecie Skowrońskiej-Bocian, pod red. W. Borysiaka, A. Gołaszewskiej, M. Olechowskiego, J. Wiercińskiego, Warszawa 2022.

Węgrzynowski ł.: Wadliwość umowy kredytu frankowego, PPH 2021, nr 4.

Wiśniewski T. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania. Część ogólna, pod red. J. Gudowskiego, Warszawa 2018.

Zakrzewski P. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz do art. 117-125, pod red. M. Frasa, M. Habdas, LEX/el. 2019, art. 120.

Zawadzka J.: Dochodzenie przez konsumenta roszczeń związanych ze stosowaniem opłat alokacyjnych w umowie ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, Monitor Prawniczy 2023, nr 4.

Zieliński M.: Wykładnia prawa. Zasady - reguły - wskazówki, Warszawa 2017.