Abstrakt
According to Article 527 para. 1 of the Polish Civil Code, a third party who performed a legal act with the debtor is liable towards the debtor's creditors if such person had known about the detrimental character of the transaction to the creditors, or if it could have recognized the detrimental character of the transaction had it exercised the duty of care. The article questions such solution as being too severe towards a third party who performed the legal act. In the author's opinion, demanding that a third party should exercise the duty of care towards the creditors of the other party is inconsistent with the predominant opinion presented both in tort law and in contract law, according to which one should take into account the interests of the third persons only with regard that it is forbidden to act consciously to the detriment of others. Neither tort law nor contract law demand considering the interests of others in the broader sense; generally, in the civil law there is no duty of care towards all possible people, because only acts that are consciously damaging the others are forbidden and sanctioned.
The theories of the actio pauliana also do not provide any justification for such severe treatment of a third party who transacted with the debtor as is presupposed in the Polish Civil Code. The main statement presented in the literature, according to which such third party can bring a claim against the debtor in order to receive indemnification gives only limited comfort, because the addressee of such claim is a debtor who is ex definitione insolvent and thus unable to provide any meaningful indemnification.
Bibliografia
Bławat M. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3A, pod red. K. Osajdy, W. Borysiaka, Warszawa 2022.
Domański L.: Instytucje Kodeksu zobowiązań. Komentarz teoretyczno-praktyczny. Część ogólna, Warszawa 1936.
Fiema J.: O zaskarżaniu czynności dłużnika zdziałanych ze szkodą wierzycieli, Przegląd Prawa i Administracji 1935-1936.
Gutowski M.: Bezskuteczność czynności prawnej, Warszawa 2017.
Gutowski M. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, pod red. M. Gutowskiego, Warszawa 2022.
Janiak A. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, pod red. A. Kidyby, Warszawa 2014.
Kaliński M.: Szkoda na mieniu, Warszawa 2014.
Longchamps de Berier R.: Uzasadnienie projektu kodeksu zobowiązań z uwzględnieniem ostatecznego tekstu kodeksu. Art. 239-293, Warszawa 1936.
Machnikowski P. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka, P. Machnikowskiego, Warszawa 2021.
Milanowska D.: Skarga pauliańska na gruncie prawa polskiego i niemieckiego, Prawo Spółek 1994, nr 2.
Mularski K.: O negatywnej ocenie moralnej postępowania dłużnika i osoby trzeciej jako przesłance skargi pauliańskiej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2019, z. 4.
Pisuliński J.: Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika - propozycja nowego ujęcia (w:) Prawo kontraktów, pod red. Z. Kuniewicza, D. Sokołowskiej, Warszawa 2017.
Popiołek W. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2021.
Pyziak-Szafnicka M.: Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, Warszawa 1995.
Pyziak-Szafnicka M.: Akcja pauliańska jako konstytucyjnie umocowane ograniczenie swobody umów (w:) Czynić postęp w prawie. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Birucie Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, pod red. W. Robaczyńskiego, łódź 2017.
Strugała R.: Dobra i interesy chronione w strukturze czynu niedozwolonego, Warszawa 2019.
System prawa prywatnego, t. 2, Prawo cywilne - część ogólna, pod red. Z. Radwańskiego, A. Olejniczaka, Warszawa 2019.
System prawa prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań - część ogólna, pod red. K. Osajdy, Warszawa 2019.
System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań - część ogólna, pod red. A. Olejniczaka, Warszawa 2018.
Trzaskowski R.: Skutki sprzecznych z prawem umów obligacyjnych. W poszukiwaniu skutecznych i proporcjonalnych sankcji, Warszawa 2013.
Wilejczyk M.: Przesłanki skargi pauliańskiej, Studia Prawa Prywatnego 2012, nr 2.
Wilejczyk M.: Zagadnienia etyczne części ogólnej prawa cywilnego, Warszawa 2014.
Wilejczyk M.: Teorie prawa deliktów, Warszawa 2021.
Wolak G. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. M. Załuckiego, Warszawa 2023.