Legal nature and practice of drawing up local monuments care programs
PDF (Język Polski)

Keywords

local government, public administration, historic monuments, cultural heritage, care of monuments

How to Cite

Sługocki, J. (2020). Legal nature and practice of drawing up local monuments care programs. Forum Prawnicze, (5(61), 42–55. https://doi.org/10.32082/fp.v0i5(61).359

Abstract

Summary

This article focuses on issues of local monuments care programs. The obligations of local government units resulting from the Act of July 23, 2003 on the protection of monuments and care for monuments include the preparation of monuments care programs, i.e. the development and adoption of regional (voivodship), district (poviat) and municipal programs for the care of monuments. Despite the same general requirements and conditions for drawing up monuments care programs, the programs of local self-government units, i.e. commune and district (poviat) self-government, differ significantly from those of a regional nature, i.e. prepared by the voivodship self-government. For this reason, the article focuses on only one type of these programs, i.e. local programs for the protection of monuments. In the analysis of applicable legal regulations, judicial and administrative rulings were used in this article. In turn, considerations regarding the practice of preparing local programs for the care of monuments were based on a review of currently applicable such programs, published in voivodship official dailies, and on detailed analyzes of more than a hundred such programs in municipalities and districts (poviats) of varying sizes and local development conditions. Local care programs for monuments are undoubtedly documents useful for local communities, because they contain multilateral analyzes of local conditions for the care of monuments, as well as the protection of monuments and the protection of cultural heritage.The ambiguities of the legal regulations regarding local programs for the care of monuments significantly lower the rank of resolutions of commune and poviat councils in this respect. The experience of local government from the many years of practice in drawing up these programs since 2003 does not eliminate existing irregularities. On the contrary, erroneous assumptions about the possibility of influencing the owners of monuments, despite the lack of authorization to take imperative actions against external units in this mode, are not corrected, and there are tendencies to excessive, unlawful extension of the subject scope of these programs.

https://doi.org/10.32082/fp.v0i5(61).359
PDF (Język Polski)

References

Bibliografia
Błyskosz T., Fortuna-Marek A., Jagielska E., Liżewska I., Oszczanowska B., Welc-Jędrzejewska J., Gminny program opieki nad zabytkami. Poradnik metodyczny, ?Kurier Konserwatorski? 2009, nr 3.
Górski M., Kierzkowska J., Rozdział III: Strategie, plany i programy (w:) R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, (red.) System prawa administracyjnego, t. 7: Prawo administracyjne materialne, Warszawa 2012.
Najwyższa Izba Kontroli ? Delegatura w Rzeszowie, Informacja o wynikach kontroli. Prawidłowość gospodarowania zabytkami nieruchomymi przez wybrane jednostki samorządu terytorialnego z terenu województwa Podkarpackiego, lrz-4101-03/2013, nr ewid. 160/2013/P/13/172/lrz, Rzeszów 2013.
Najwyższa Izba Kontroli ? Delegatura w Rzeszowie, Wydawanie decyzji związanych z realizacją obiektów budowlanych w strefach konserwatorskich w latach 2008-2013 na przykładzie województwa podkarpackiego, lrz ? 4101-007-09/2014 P/14/110, Rzeszów 2014.
Schmidt P., Program opieki nad zabytkami jako forma polityki administracji samorządowej, (w:) J. Korczak (red. ) Województwo - region- regionalizacja 15 lat po reformie terytorialnej i administracyjnej, Wrocław 2013..
Sługocki J., Opieka nad zabytkiem nieruchomym. Problemy administracyjnoprawne, Warszawa 2017.

Akty prawne
Ustawy
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Dz. U. z 2018 r., poz. 994 ze zm.
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz. U. Z 2019 r., poz. 511.
Ustawa z dnia 20 lipca 2000 roku o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, Dz. U. z 2017 r., poz.1523.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, t.j. Dz.U. z 2018, poz. 1945.
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz. U. z 2018 r. poz. 2067 t.j., ze zm.
Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, t.j. Dz.U. z 2019, poz.1295.
Ustawa z dnia 18 marca 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 75, poz. 474.

Rozporządzenia
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem, Dz.U. Nr 113, poz. 661.

Uchwały
Uchwała Nr 16 Rady Ministrów z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie przyjęcia Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności, M.P. 2013, nr 121, poz. 1.
Uchwała Nr 232/XX/2016 z dnia 25 maja 2016 r. Gminny program opieki nad zabytkami miasta Ciechanów na lata 2016 - 2019, Dz.U.Woj.Maz. z 2016 r., poz. 5102.
Uchwała nr XIX/171/16 Rady Powiatu w Wadowicach z dnia 13 października 2016 roku w sprawie przyjęcia Powiatowego Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Wadowickiego na lata 2016 ? 2020, Dz.U.Woj.Małop. z 2016 r., poz. 5990.
Uchwała nr XXIII/192/2016 Rady Powiatu w Policach z dnia 28 października 2016 r. w sprawie przyjęcia ?Programu opieki nad zabytkami dla Powiatu Polickiego na lata 2016-2020?, Dz.U.Woj.Zach. 2016 r., poz. 4972.
Uchwała Nr XXI/126/16 Rady Gminy Rymań z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Rymań na lata 2016-2019, Dz.U.Woj.Zach. z 2017 r., poz. 395.
Uchwała Nr XXII/129/2017 Rady Powiatu Legnickiego z dnia 9 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia ?Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Legnickiego na lata 2017-2020?, Dz.U.Woj.Dolnośl. z 2017 r., poz. 835.
Uchwała Nr XLIII/259/17 Rady Miejskiej w Poddębicach z dnia 24 maja 2017 r. w sprawie przyjęcia "Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Poddębice na lata 20172020", Dz.U.Woj.Łódz. z 2017 r., poz. 4431.
Uchwała Nr XLI/914/17 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie przyjęcia "Gminnego programu opieki nad zabytkami Wrocławia na lata 2017-2020, Dz.U.Woj.Dolnośl. z 2017 r., poz. 3059.
Uchwała nr XXXIII/205/2017 Rady Powiatu Kozienickiego z dnia 30 sierpnia 2017 r. w sprawie przyjęcia ?Programu Opieki nad Zabytkami w Powiecie Kozienickim na lata 2017-2020?, Dz.U.Woj.Maz. z 2017 r., poz. 7400.
Uchwała Nr XLIV/270/2017 Rady Powiatu w Myśliborzu z dnia 27 września 2017 r. w sprawie przyjęcia ?Powiatowego Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Myśliborskiego na lata 2017-2020?, Dz.U.Woj.Zach. z 2017 r., poz. 4253.
Uchwała nr 637 Rady Miasta Konina z dnia 20 grudnia 2017 r. w sprawie Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Konina na lata 2017-2020, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego (dalej: Dz.U.Woj.Wlkp.) z 2018 r., poz. 279.
Uchwała XXXII/300/2018 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 23 lutego 2018 r. w sprawie przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Olsztyńskiego na lata 2018 ? 2021, Dz.U.Woj.Warm.-M. z 2018 r., poz. 1101.
Uchwała Nr XXXIX/427/2018 Rady Miejskiej w Stargardzie z dnia 27 lutego 2018 r. w sprawie przyjęcia ?Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Stargard na lata 2017-2021?, Dz.U.Woj.Zach. z 2018 r., poz. 1396.
Uchwała nr LVIII/270/2018 Rady Powiatu Leżajskiego z dnia 23 maja 2018 r. w sprawie przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Leżajskiego na lata 2018 - 2021, Dz.U.Woj.Podkp. z 2018 r., poz. 2642.
Uchwała XXXI/375/18 Rady Powiatu Mińskiego z dnia 18 października 2018 r. w sprawie uchwalenia ?Programu Opieki nad Zabytkami dla Powiatu Mińskiego na lata 2019-2022?, Dz.U.Woj.Maz. z 2019 r., poz. 10412.
Uchwała Nr XLV/892/2018 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 25 października 2018 r. w sprawie przyjęcia "Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Bielsko-Biała na lata 2018-2021", Dz.U.Woj.Śląsk. z 2018 r., poz. 6940.
Uchwała nr III/25/2018 Rady Powiatu w Krakowie z dnia 12 grudnia 2018 r. w sprawie przyjęcia powiatowego programu opieki nad zabytkami pn. ?Program Opieki nad zabytkami Powiatu Krakowskiego na lata 2019-2022?, Dz.U.Woj.Małop. z 2018 r., poz. 8684.
Uchwała Nr III/27/2018 Rady Powiatu Gliwickiego z dnia 20 grudnia 2018 r. w sprawie uchwalenia ?Programu Opieki Nad Zabytkami Powiatu Gliwickiego na lata 2018-2021? , Dz.U.Woj.Śląsk. z 2018 r., poz. 8241.
Uchwała Nr III/27/2018 Rady Powiatu Łowickiego z dnia 20 grudnia 2018 r. w sprawie przyjęcia Powiatowego Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Łowickiego na lata 20182021, Dz.U.Woj.Łódz. z 2019 r., poz. 732.
Uchwała Nr V/41/19 Rady Miasta Zabrze z dnia 4 lutego 2019 r. w sprawie przyjęcia ?Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Zabrze na lata 2019-2022?, Dz.U.Woj.Śląsk. z 2019 r., poz. 1414.
Uchwała Nr VI/44/2019 Rady Miejskiej w Mieszkowicach z dnia 18 kwietnia 2019 r. w sprawie sprawie przyjęcia ?Gminnego programu opieki nad zabytkami dla miasta i gminy Mieszkowice na lata 2019?2022?, Dz.U.Woj.Zach. z 2019 r., poz. 2776.
Uchwała Nr 64/VIII/2019 Rady Powiatu w Legionowie z dnia 27 czerwca 2019 r. w sprawie przyjęcia ?Powiatowego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2019 ? 2022?, Dz.U.Woj.Maz. z 2019 r., poz. 10377.
Uchwała nr IX/85/2019 Rady Powiatu Malborskiego z dnia 11 września 2019 r. w sprawie przyjęcia ?Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Malborskiego na lata 2019-2022?, Dz.U.Woj. Pom. z 2019 r., poz. 4416.
Uchwała Nr IX/166/2019 Rady Miejskiej w Koszalinie z dnia 19 września 2019 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2019- 2023, Dz.U.Woj.Zach. z 2019 r., poz. 5204.
Uchwała Nr XII/79/2019 Rady Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego z dnia 29 października 2019 r. w sprawie przyjęcia ?Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Ropczycko?Sędziszowskiego na lata 2019-2022, Dz.U.Woj.Podkp. z 2019 r., poz. 5605.
Uchwała Nr XIV/206/19 Rady Miejskiej w Pszczynie z dnia 21 listopada 2019 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Pszczyna na lata 2019-2023, Dz.U.Woj.Śląsk. z 2019 r., poz. 7948.
Uchwała Nr XI/83/2019 Rady Miejskiej w Lipianach z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Lipiany na lata 2018-2021, Dz.U.Woj.Zach. z 2019 r., poz. 6686.


Rozstrzygnięcia nadzorcze
Rozstrzygnięcie nadzorcze nr PN.4131.143.2014 Wojewody Warmińsko-Mazurskiego dnia 8 lipca 2014 r. stwierdzające nieważność § 3 uchwały Nr XLVI/725/14 Rady Miejskiej w Morągu z dnia 29 maja 2014 roku w sprawie przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Morąg na lata 2014-2018, Dz.U.Woj.Warm.-M. z 2014 r., poz. 2478. oraz nr PN.4131.259.2014 z dnia 17 grudnia 2014 r. dotyczące uchwały Nr XLV/359/2014 Rady Gminy Lidzbark Warmiński z dnia 14 listopada 2014 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami na lata 2014-2017, Dz.U.Woj.Warm.-M. z 2014 r., poz. 4171.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego nr PN.4131.307.2015 dotyczące uchwały Rady Gminy Iława nr XIII/97/2015 z dnia 30 października 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Iława na lata 2015?2018, Dz.U.Woj.Warm.-M. z 2015 r., poz. 4086.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego nr PN.4131.441.2016 z dnia 21 grudnia 2016 r. dotyczące uchwały Rady Gminy Kolno nr XXI/129/2016 z dnia 30 listopada 2016 r. w sprawie przyjęcia ?Programu opieki nad zabytkami Gminy Kolno na lata 2017?2020?, Dz.U.Woj.Warm.-M. z 2016 r., poz. 5328.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego: 4/ nr PN.4131.162.2017 z dnia 19 czerwca 2017 r. dotyczące uchwały Rady Miejskiej w Gołdapi nr XL/258/2017 z dnia 30 maja 2017 r. w sprawie zatwierdzenia ?Programu Opieki nad Zabytkami miasta i gminy Gołdap na lata 2017?2020?, Dz.U.Woj.Warm.-M. z 2017 r., poz. 2773.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego: 1/ nr PN.4131.97.2018 z dnia 23 lutego 2018 r. dotyczące uchwały Nr XXXVIII/296/2018 Rady Gminy Nowe Miasto Lubawskie z dnia 9 lutego 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami Gminy Nowe Miasto Lubawskie na lata 2018-2021, Dz.U.Woj.Warm.-M. z 2018 r., poz. 969.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego2/ nr PN.4131.141.2018 z dnia 4 kwietnia 2018 r. dotyczące uchwały Nr XLIX/358/18 Rady Gminy Miejskiej w Orzyszu z dnia 28 lutego 2018 r. w sprawie przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Orzysz na lata 2018-2021, Dz.U.Woj.Warm.-M. z 2018 r., poz. 1576.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego3/ nr PN.4131.293.2018 z dnia 1 sierpnia 2018 r. dotyczące uchwały Nr LIV.313.2018 Rady Gminy Prostki z dnia 21 czerwca 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu opieki nad zabytkami na lata 2018-2021 dla Gminy Prostki, Dz.U.Woj.Warm.-M. z 2018 r., poz. 3773.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego: 1/ nr PN.4131.76.2019 z dnia 1 lutego 2019 r. dotyczące uchwały Nr III/ 33/18 Rady Miejskiej w Morągu z dnia 28 grudnia 2018 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Morąg na lata 2019-2022, Dz.U.Woj.Warm.-M. z 2019 r., poz. 745.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego: 2/ nr PN.4131.107.2019 z dnia 1 marca 2019 r. dotyczące uchwały Nr IV/22/2019 Rady Gminy w Godkowie z dnia 23 stycznia 2019 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Godkowo na lata 2019-2022, Dz.U.Woj.Warm.-M. z 2019 r., poz. 1189.

Orzecznictwo
Wyroki
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 listopada 2014 r., II OSK 2329/14, CBOSA;
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2015 r., II OSK 2350/13, CBOSA.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 stycznia 2017 r., II OSK 1052/15, LEX nr 2232472.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 kwietnia 2019 r., II OSK 3112/18, CBOSA.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 11 czerwca 2013 r., II SA/Bk 115/13, LEX nr 1401427.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 maja 2014 r., IV SA/Wa 580/14, CBOSA.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 lutego 2015 r., VII SA/Wa 2150/14, CBOSA.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 11 lutego 2016 r., II SA/Ol 1412/15, CBOSA.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 kwietnia 2017 r., VII SA/Wa 1239/16, CBOSA.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 15 marca 2018 r., II SA/Gd 767/17, CBOSA.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 13 września 2018-r., IV SAB/Gl 131/18, CBOSA.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 30 kwietnia 2019 r., IV SA/Wr 45/19, CBOSA.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 17 lipca 2019 r., II SA/Gd 79/19, CBOSA.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 28 sierpnia 2019 r., II SA/Po 301/19, CBOSA.

Uchwały
Uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 05 grudnia 2011 r., II OPS 1/11, LEX nr 1353551.

Inne
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 przyjęta Uchwałą Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, M.P. 2012, poz. 252.
Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami na lata 2019-2022, przyjęty uchwałą Nr 82 Rady Ministrów w sprawie ?Krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami na lata 2019-2022?, M.P. z 2019 r. poz. 808.
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Copyright (c) 2020 Forum Prawnicze

Downloads

Download data is not yet available.