Abstrakt
The article juxtaposes two models of proceedings before administrative courts: the Swedish one and the Polish one. The aim of the article is to answer the question whether Swedish legal regulation may inspire the Polish legislator in a possible amendment of the law on proceedings before administrative courts. The first part of the article analyses Swedish proceedings before administrative courts. This model is characterized by an extensive organisational structure, a wide scope of cases, the evidence proceedings, as well as the possibility to amend the appealed decision. The second part of the article is devoted to Polish regulation. It points out the two-tier nature of administrative judiciary, the limited possibilities of conducting evidence proceedings and the cassation model of jurisprudence. In his conclusions, the author finds interesting the possibility of broadening the scope of evidence proceedings and the possibility of structural expansion of administrative courts in Poland.
Bibliografia
Adamiak B., Postępowanie przed wojewódzkim sądem administracyjnym, w: B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2019, s. 559-614.
Adamiak B., Weryfikacja rozstrzygnięć w toku instancji, w: Z. Niewiadomski, A. Wróbel, System prawa administracyjnego, t. 9. Prawo procesowe administracyjne, red. R. Hauser, Warszawa 2010, s. 201-231.
Ballin E.H., Constitutional Genealogy of Judicial Review in the Administrative State, w: Judicial Review of Administrative Discretion in the Administrative State, red. J. de Poorter, s. 28-37.
Bell J., Judicial Review in the Administrative State, w: Judicial Review of Administrative Discretion in the Administrative State, red. J. de Poorter, E.H. Ballin, S. Lavrijssen, Berlin 2019, s. 4-26.
Carlson L., The Fundamentals of Swedish Law, Lund 2019.
Chróścielewski W., Tarno J.P., Trójszczeblowy model sądownictwa administracyjnego a jednoinstancyjne postępowanie administracyjne, "Państwo i Prawo" 1999, z. 5, s. 20-31.
Czubkowska M.J., Siemieniako J., Sprzeciw jako sposób na zmniejszenie ilości decyzji kasatoryjnych, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2018, z. 4, s. 50-71.
Drachal J., Jagielski J., Cherka M., Art. 32 [Strony], w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2023, Legalis/el 2023.
Firlus J.G., Woś T., Sprzeciw od decyzji kasacyjnej organu odwoławczego wydanej na podstawie art. 138 § 2 k.p.a., "Przegląd Prawa Publicznego" 2017, z. 6, s. 82-98.
Flisek K., Główne modele orzecznictwa sądów administracyjnych, "Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały" 2018, nr 2, s. 125-134.
Florczak-Wątor M., Art. 78 [Zasada dwuinstancyjności postępowania], w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX/el. 2021.
Grysiński A., Uwagi na tle funkcjonowania samorządowych kolegiów odwoławczych, "Samorząd Terytorialny" 1992, nr 9, s. 38-48.
Grysiński A., Zanim powstanie sądownictwo administracyjne, "CASUS" 1997, nr 5, s. 25-27.
Gut D., Merytoryczne orzekanie polskich sądów administracyjnych w świetle Konstytucji RP, w: Aktualne problemy sądowej kontroli administracji publicznej, red. W. Piątek, Warszawa 2019, s. 11-25.
Hanusz A., Dowód z dokumentu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, "Państwo i Prawo" 2009, nr 2, s. 42-54.
Hauser R., Konstytucyjny model polskiego sądownictwa administracyjnego, w: Polski model sądownictwa administracyjnego, red. J. Stelmasiak, J. Niczyporuk, S. Fundowicz, Lublin 2003, s. 143-149.
Hauser R., Piątek W., Paduch A., Skoczylas A., Zakres źródłowy oraz przedmiotowy postępowania administracyjnego, w: Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, red. R. Hauser, A. Skoczylas, Warszawa 2021, s. 28-37.
Hauser R., Założenia reformy sądownictwa administracyjnego, "Państwo i Prawo" 1999, nr 12, s. 21-33.
Jagerskiold S., Administrative Law, w: An Introduction to Swedish Law, red. S. Stromholm, Stockholm 1988, s. 79-103.
Jagielska M., Wiktorowska A., Zalasińska K., Art. 106 [Przebieg postępowania], w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2015, s. 500-506.
Janowicz Z., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa-Poznań 1992.
Kmieciak Z., Instancyjność postępowania administracyjnego (uwagi prawnoporównawcze), w: Współczesne zagadnienia prawa i procedury administracyjnej. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. zw. dr. hab. Jackowi M. Langowi, red. M. Wierzbowski, J. Jagielski, A. Wiktorowska, E. Stefańska, Warszawa 2009, s. 137-144.
Kmieciak Z., Merytoryczne orzekanie przez sądy administracyjne w świetle konstytucyjnej zasady podziału władz, "Przegląd Legislacyjny" 2015, nr 2, s. 9-22.
Kmieciak Z., Wszczęcie postępowania sądowoadministracyjnego, w: System Prawa Administracyjnego, t. 10. Sądowa kontrola administracji publicznej, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2016, s. 322-323.
Knysiak-Molczyk H., Glosa do wyroku NSA z 22.06.2012 r., II FSK 2466/10, OSP 2013, z. 4, s. 283-291.
Kowalski M., Prawo do sądu administracyjnego, Warszawa 2019.
Krawczyk A., Reforma sądownictwa administracyjnego w Austrii, "Państwo i Prawo" 2013, nr 4, s. 31-46.
Kubiak A., Wpływ kodyfikacji austriackiej na polskie prawo o postępowaniu administracyjnym, w: Związki prawa polskiego z prawem niemieckim, red. A. Liszewska, K. Skotnicki, Łódź 2006, s. 81-101.
Kurzawa A., Szustakiewicz P., Art. 2 [Organy upoważnione do orzekania], w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, red. A. Skoczylas, P. Szustakiewicz, Warszawa 2023, s. 6-8.
Langrod J.S., O istotę sądownictwa administracyjnego, Warszawa 1933.
Mortensen B.O.G., Waage F., Deference to the Administration in Judicial Review in Denmark, w: Deference to the Administration in Judicial Review, red. G. Zhu, Cham 2019, s. 157-163.
Morup S.H., The principle of effective legal protection in Danish administrative law, w: The principle of effective legal protection in administrative law, red. Z. Szente, K. Lachmayer, Abingdon-New York 2017, s. 91-104.
Nergelius J., Constitutional Law in Sweden, Amsterdam 2015.
Niezgódka-Medek M., Art. 32 [Strony postępowania], w: B. Dauter, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, LEX/el 2021.
Olszanowski J., Zasada szybkości postępowania administracyjnego w wybranych krajach skandynawskich i Polsce, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2019, z. 3, s. 115-129.
Ostojski P., W. Piątek, Kasacyjne orzeczenia austriackich sądów administracyjnych, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjne" 2016, z. 2, s. 143-152.
Paduch A., Przeobrażenia prawa do jawnego rozpoznania sprawy sądowoadministracyjnej wywołane pandemią COVID-19, w: Dylematy wokół prawa do sądu, red. J. Ciapała, R. Piszko, A. Pyrzyńska, Warszawa 2022, s. 251-266.
Paduch A., Skierowanie sprawy sądowoadministracyjnej na posiedzenie niejawne na podstawie przepisów ustawy antycovidowej a prawo do jawnego procesu. Glosa do wyroku NSA z dnia 26 kwietnia 2021 r., I OSK 2870/20, OSP 2022, nr 1, s. 156-176.
Paduch A., The Fair Administrative Trial After COVID-19 Pandemic, "ELTE Law Journal" 2023, nr 1, s. 71-82.
Piątek W., Art. 63 [Wszczęcie na wniosek], w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. A. Skoczylas, P. Szustakiewicz, Warszawa 2023, s. 176-177.
Piątek W., Nowe kompetencje do merytorycznego orzekania przez sądy administracyjne, "Państwo i Prawo" 2017, z. 1, s. 19-33.
Piątek W., Przyszłość instancyjności postępowania sądowoadministracyjnego, w: Prawo administracyjne dziś i jutro, red. J. Jagielski, M. Wierzbowski, Warszawa 2018, s. 387-396.
Piątek W., Skoczylas A., Kasacyjny czy merytoryczny model orzekania - kwestia zmiany modelu sądowej kontroli decyzji administracyjnych, "Państwo i Prawo" 2019, z. 1, s. 24-38.
Piątek W., Wszczęcie postępowania sądowoadministracyjnego, w: Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, red. R. Hauser, A. Skoczylas, Warszawa 2021, s. 429-448.
Piątek W., Zakres przedmiotowy rozpoznania przez sąd "sprzeciwu od decyzji". Glosa do wyroku WSA z dnia 20 lutego 2018 r., II SA/Bk 940/17, OSP 2019, nr 10, s. 162-181.
Piątek W., Zasada dwuinstancyjności postępowania, w: System prawa administracyjnego procesowego. Zasady ogólne postępowania administracyjnego, t. 2. cz. 2, red. G. Łaszczyca, A. Matan, Warszawa 2018, s. 194-210.
Ragnemalm H., Administrative justice in Sweden, Stockholm 1991.
Sawczyn W., Konstytucyjne podstawy sądownictwa administracyjnego, w: System Prawa Administracyjnego, t. 10. Sądowa kontrola administracji publicznej, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2016, s. 71-98.
Sawczyn W., Związanie kasacyjnym orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 2014.
Shasivari J., Challenges and perspectives of administrative judiciary in the Republic of North Macedonia, "Tribuna Juridica" 2019, nr 9, s. 60-76.
Sieradzka K., Art. 106 [Przebieg postępowania], w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. A. Skoczylas, P. Szustakiewicz, Warszawa 2023, s. 254-256.
Skoczylas A., Swora M., Administrative Judiciary in Poland in Search for Fairness and Efficiency - an Overview, "Transylvanian Review of Administrative Sciences" 2007, nr 19 E, s. 116-125.
Smarż J., Zasada dwuinstancyjności postępowania w świetle nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego, w: Prawo administracyjne dziś i jutro, red. J. Jagielski, M. Wierzbowski, Warszawa 2018, s. 378-386.
Suksi M., Common Roots of Nordic Constitutional Law? Some Observations on Legal-Historical Development and Relations between the Constitutional Systems of Five Nordic Countries, w: The Nordic Constitutions: A Comparative and Contextual Study, red. H. Krunke, B. Thorarensen, Oxford 2018, s. 9-42.
Tarno J.P., Postępowanie rozpoznawcze i zasady orzekania przez sądy administracyjne, w: System Prawa Administracyjnego, t. 10. Sądowa kontrola administracji publicznej, red. R. Hauser,
Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2016, s. 315-352.
Tarno J.P., Zasady ogólne postępowania administracyjnego, w: System Prawa Administracyjnego, t. 9. Prawo procesowe administracyjne, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2010, s. 212-213.
The Swedish National Court Administration, Sztokholm 2007, https://www.scandinavianlaw.se/pdf/51-31.pdf (dostęp 29.07.2023).
Varnay E., Varju M., Whither Administrative Justice in Hungary? European Requirements and the Setting Up of a Separate Administrative Judiciary, "European Public Law" 2019, nr 3, s. 283-304.
W. Piątek, Rozprawa w formie zdalnej przed sądem administracyjnym - nieunikniona przyszłość czy rozwiązanie tymczasowe na czas pandemii?, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2022, z. 2, s. 17-33.
Wenander H., Administrative Law, w: Swedish Legal System, red. M. Bogdan, C. Wong, Stockholm 2022, s. 62-84.
Wenander H., Full Judicial Review or Administrative Discretion? A Swedish Perspective on Deference to the Administration, w: Deference to the Administration in Judicial Review, red. G. Zhu, Cham 2019, s. 405-415.
Wenander H., Geschichte der Verwaltungsgerichtsbarkeit in Schweden, w: Handbuch der Geschichte der Verwaltungsbarkeit in Deutschland und Europa, red. K.P. Sommermann, B. Schaffarzik, Berlin 2019, s. 1165-1199.
Wenander H., Sweden: Non-Binding Rules Against the Pandemic - Formalism, Pragmatism and Some Legal Realism, "European Journal of Risk Regulation" 2021, nr 12, s. 127-142.
Wilczyński J., Postępowanie ze sprzeciwu od decyzji kasacyjnej jako szczególne postępowanie sądowoadministracyjne. Zakres sądowej kontroli legalności decyzji kasacyjnych, w: Aktualne problemy sądowej kontroli administracji publicznej, red. W. Piątek, Warszawa 2019, s. 27-48.
Wysocka K., Kompetencje orzecznicze sądów administracyjnych a realizacja funkcji ochronne j praw jednostki w postepowaniu, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2017, z. 1, s. 145-158.
Wytyczne w zakresie stosowania art. 6 - Prawo do rzetelnego procesu sądowego (aspekt cywilny), Strasburg 2013, https://www.echr.coe.int/documents/guide_art_6_pol.pdf (dostęp: 3.05.2023).
Zweigert K., Kotz H., An Introduction to Comparative Law, Oxford 1998.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Forum Prawnicze