Słowa kluczowe
koronawirus
Abstrakt
Wybuch COVID-19 przyniósł ogromne cierpienie i śmierć dużej liczbie osób na całym świecie. Wpłynął znacząco na funkcjonowanie państw, ich demokratycznych instytucji i systemów prawa. Dlatego też zrozumiałe jest sięganie przez rządy po wyjątkowe środki zmierzające do opanowania rozprzestrzeniania się wirusa. Te wyjątkowe środki nieuchronnie wiążą się z ograniczeniem podstawowych praw obywatelskich w sposób, który usprawiedliwiają jedynie niespotykane wcześniej
okoliczności. Dla dobra społeczeństwa te wyjątkowe środki przeciw pandemii powinny być wprowadzane i egzekwowane przy zachowaniu zasad demokracji, międzynarodowego porządku prawnego oraz zasad państwa prawa. Dlatego, chociaż rozprzestrzenianie się pandemii uzasadnia wprowadzanie ograniczeń funkcjonowania takich instytucji, jak parlamenty czy sądy, ograniczenia te muszą podlegać demokratycznej kontroli, nie mogą też być nadużywane ani stosowane w innym celu niż w związku z kryzysem COVID-19. Działania podejmowane przez władze poszczególnych państw, takie jak obowiązkowa kwarantanna, zamknięcie granic, ograniczenia mobilności, mają również dramatyczny w skutkach wpływ na prowadzenie działalności gospodarczej, handel oraz zatrudnienie. Kluczowe jest, aby środki prawne stosowane w celu zarządzania i zwalczania kryzysu spowodowanego COVID-19 były kształtowane przy uwzględnieniu zasady solidarności, uczciwości, jak również potrzeby skoordynowanych działań pomiędzy państwami na forum międzynarodowym czy też unijnym, w zależności od potrzeb. W tych okolicznościach, Europejski Instytut Prawa (ELI), w pełni niezależna organizacja non profit, założona, by zapewnić praktyczne wsparcie w kwestii rozwoju prawnego Europy, zdecydował się przedstawić podsumowanie ważniejszych problemów prawnych powstałych w związku z kryzysem COVID-19. Podsumowanie to, sporządzone z niezależnej, pozarządowej perspektywy, z uwzględnieniem tego, co zostało opublikowane przez inne instytucje, składa się z 15 zasad. Skierowane są one do wszystkich państw europejskich (niezależnie od ich członkostwa w Unii Europejskiej). Ich głównym celem jest wspieranie państw europejskich i instytucji Unii Europejskiej w dążeniu, by wszelkie podejmowane działania odpowiadały zasadom państwa prawa i wartościom demokratycznym.