Abstrakt
Tekst podejmuje problematykę dopuszczalności prowadzenia badań z wykorzystaniem ludzkiego materiału biologicznego pochodzącego ze zwłok ludzkich oraz odjętych (amputowanych) części ciała ludzkiego bądź materiału pozyskanego w trakcie zabiegów medycznych prowadzonych dla innych celów. Autorka analizuje zagadnienie dopuszczalności prowadzenia badań, zakresu objęcia tego rodzaju zachowań konieczną zgodą podmiotu, od którego pochodzi materiał a także charakteru prawnego sprzeciwu na pobranie ex mortuo komórek, tkanek i narządów. Test jest dwugłosem i obejmuje rozważania prowadzone w oparciu o polskie rozwiązania prawne, które uzupełnia perspektywa etyczna stanowiąca immanentną część opracowania.
Bibliografia
Badania z udziałem ludzi, W. Galewicz (red.) Wydawnictwo Universitas Kraków 2011.
Błachut M., Autonomia podmiotu a neutralność moralna prawa, [w:] Z zagadnień teorii i filozofii prawa. Autonomia prawa ze stanowiska teorii i filozofii prawa, J. Helios (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003
Dercz M., Rek T., Ustawa o działanosci leczniczej. Komentarz, Wydawnictwo Wolters Kluwer Warszawa 2019
Drembkowski P., Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Komentarz, C.H. Beck Warszawa 2017
Gardocka T., Zwłoki ludzkie w kontekście pobrania komórek, tkanek i narządów w celach transplantacyjnych i nie tylko, ?Medyczna Wokanda? 2011, nr 3, s. 93-100
Haberko J., Koniec życia człowieka a kres podmiotowości prawnej. Kilka uwag na temat, czy prawnik i lekarz zrozumieją się, ?stwierdzając zgon?, ?Prawo i Medycyna? 2007, nr 2, s. 71-85
Haberko J. [w:] J. Haberko, I. Uhrynowska-Tyszkiewicz, Ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. Komentarz, Wolters Kluwer Warszawa 2014
Haberko J., Realizacja kultu pamięci bliskiej osoby zmarłej w zakresie decydowania o sposobie pochówku osoby pozostającej w związku partnerskim, [w:] Non omnis moriar. Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka, J. Gołaczyński, J. Mazurkiewicz, J. Turłukowski, D. Karkut (red.), Oficyna Prawnicza Wrocław 2015
Haberko J.,, Kilka uwag o pobraniu tkanek, komórek i narządów od cudzoziemca, ?Medyczna Wokanda? 2011, nr 3, s. 101-110
Haberko J., Ossowska D., Podejmowanie decyzji o sposobie pochówku, ?Themis Polska Nova? 2012, nr 1 (2), s. 96?111
Janecka- Chabior A., Sytuacja prawna biobanków [w:] Prawo cywilne w świetle obecnej regulacji i pożądanych zmian, E. Kabza, K. Krupa-Lipińska (red.), UMK Wydział Prawa i Administracji Toruń 2013
Krekora-Zając, D., Analiza aspektów prawnych biobankowania ludzkiego materiału biologicznego oraz działalności podmiotów biobankujących w Polsce, Raport sporządzony w ramach zadania 6. Analiza aspektów etycznych, prawnych i społecznych biobankowania ludzkiego materiału biologicznego w Polsce, projektu pt. Utworzenie sieci biobanków w Polsce w obrębie Infrastruktury Badawczej Biobanków i Zasobów Biomolekularnych BBMRI-ERIC realizowanego na podstawie decyzji MNiSW nr DIR/WK/2017/01 o przyznaniu środków finansowych na finansowanie kosztów wkładu krajowego wnoszonego na rzecz udziału we wspólnym międzynarodowym przedsięwzięciu pn. Infrastruktura Badawcza Biobanków i Zasobów Biomolekularnych BBMRI-ERIC, 2017
Krekora-Zając, D., O konieczności regulacji prawnej biobanków, ?PiP? 2012, z. 7, s. 64-77
Księżak P., Robaczyński W., Dysponowanie zwłokami ludzkimi dla celów naukowych i medycznych, ?PiP? 2015, z. 1, s. 59-69
Łakomiec, K., Wybrane konstytucyjne aspekty funkcjonowania biobanków populacyjnych, ?PiP? 2014, z. 12, s. 54-64.
Nagalska I., Zastosowanie konstrukcji zgody domniemanej na pobranie komórek, tkanek i narządów ex mortuo w celu leczniczym ? zasada ogólna polskiego ustawodawstwa transplantacyjnego, ?Prawo i Medycyna?2016, nr 4, s.109-122
Nesterowicz M., Śliwka K., Pobieranie ze zwłok komórek, tkanek i narządów do celów badań naukowych ? problemy prawne i medyczne, ?Prawo i Medycyna? 2009, nr 4, s. 5-12
Nowacka M., Autonomia pacjenta jako problem moralny, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2005.
Pawlikowski, J., Biobankowanie ludzkiego materiału biologicznego dla celów badań naukowych-aspekty organizacyjne, etyczne, prawne i społeczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Lublin 2013
Pawlikowski, J. Ochrona prywatnooeci dawców w kontekoecie biobankowania ludzkiego materiału biologicznego dla celów badań naukowych, [w:] Temida w dobie rewolucji biotechnologicznej ? wybrane problemy bioprawa, O. Nawrot, A. Wnukiewicz-Kozłowska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
Pazdan M., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, K. Pietrzykowski (red.), t. I, C.H. Beck Warszawa 2013
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne ? część ogólna, wyd. 15, C.H. Beck Warszawa 2019
Rudnicki S., Prawo do grobu. Zagadnienia cywilistyczne, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 1999
Skowrońska-Bocian E., [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga czwarta. Spadki, E. Skowrońska-Bocian (red.), C.H. Beck, Warszawa 2011
Sośniak M., Śmierć (Problematyka lekarsko-prawna), ?PiP? 1970, z. 3-4, s. 506-517
Stężała R., Prawne aspekty sekcji zwłok, R. Mukalled (red.), R. Strubel (red.), A. Świerczyna (red.), D. Szafran (red.), J. Mróż (red.), M. Szczepaniak (red.), Wydawca Studenckie Koło Naukowe Prawa Biomedycznego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2015
Szpunar A., Ochrona prawna kultu osoby zmarłej, ?Palestra? 1978, nr 8, s. 28-36
Świderska M., Zgoda pacjenta na zabieg medyczny, Dom Organizatora TNOiK Toruń 2007
Witkowska K., Procesowe, kryminalistyczne i sądowo-lekarskie aspekty oględzin zwłok, ?Prokuratura i Prawo?, 2012, nr 6, s.153-176
Wnukiewicz-Kozłowska A., Eksperyment medyczny na organizmie ludzkim w prawie międzynarodowym i europejskim, Wydawnictwo ABC Warszawa 2004
Załucki M., Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawcznym, Wydawnictwo Wolters Kluwer Warszawa 2010
Wykaz orzeczeń sądowych:
Uchwała SN z dnia 15 lipca 1965 r., III CO 36/65, Legalis nr 12369
Uchwała SN z dnia 25 lipca 1985 r., III PZP 27/85, Legalis nr 24870
Wyrok SN z dnia 7 czerwca 1966 r., I CR 346/65, LexPolonica nr 318326
Wyrok SN z dnia 12 lipca 1968 r., I CR 252/68, OSNCP 1970, nr 1, poz. 18
Wyrok SN z dnia 4 listopada 1969 r., II CR 390/69, LEX nr 6606
Wyrok SN z dnia 13 lipca 1971 r., I CR 234/77, LEX nr 7963
Wyrok SN z dnia 25 września 1972 r., II CR 353/72, LexPolonica nr 296303
Wyrok SN z dnia 7 marca 1974 r., I CR 54/74, LexPolonica nr 318378
Wyrok SN z dnia 23 maja 1975 r., II CR 193/75 LexPolonica nr 318380
Wyrok SN z dnia 31 marca 1980 r., II CR 88/80, LexPolonica nr 318287
Wyrok SN z dnia 19 stycznia 1981 r., III CRN 204/80, Legalis nr 22447
Wyrok SN z dnia 3 października 1984 r., III ARN 5/84, Legalis nr 24393
Wyrok SN z dnia 19 lutego 2003 r., V CKN 1614/00, Legalis nr 60952
Wyrok SN z dnia 28 lutego 2003 r., V CK 308/02, OSNC 2004, nr 5
Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2004 r., IV CK 215/03, Legalis nr 73074
Wyrok SN z dnia 23 sierpnia 2005 r., I UK 360/04, Legalis nr 75660
Wyrok SN z dnia 20 września 2007 r., II CSK 237/07, OSNC 2008, nr 3, poz. 71
Wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 394/07, Legalis nr 97632
Wyrok SN z dnia 23 września 2009 r., I CSK 346/08, OSNC 2010, nr 3, poz. 48
Wyrok SN z dnia 9 lutego 2011 r., V CSK 256/10, LEX nr 794581
Postanowienie SN z dnia 14 listopada 2000 r., I CZ 65/00, Legalis nr 123607
Postanowienie SN z dnia 28 listopada 2000 r., IV CKN 94/00, Legalis nr 123633
Postanowienie SN z dnia 17 października 2008 r., I CSK 120/08, Legalis nr 552652
Postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2013 r., I CSK 262/12, Legalis nr 697875
Orzeczenie SN z dnia 13 stycznia 1965 r., I CR 464/64, OSNCP 1965, nr 10, poz. 171
Wyrok SA w Gdańsku z dnia 14 grudnia 2007 r., I ACa 1137/07, niepublikowane.
Błachut M., Autonomia podmiotu a neutralność moralna prawa, [w:] Z zagadnień teorii i filozofii prawa. Autonomia prawa ze stanowiska teorii i filozofii prawa, J. Helios (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003
Dercz M., Rek T., Ustawa o działanosci leczniczej. Komentarz, Wydawnictwo Wolters Kluwer Warszawa 2019
Drembkowski P., Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Komentarz, C.H. Beck Warszawa 2017
Gardocka T., Zwłoki ludzkie w kontekście pobrania komórek, tkanek i narządów w celach transplantacyjnych i nie tylko, ?Medyczna Wokanda? 2011, nr 3, s. 93-100
Haberko J., Koniec życia człowieka a kres podmiotowości prawnej. Kilka uwag na temat, czy prawnik i lekarz zrozumieją się, ?stwierdzając zgon?, ?Prawo i Medycyna? 2007, nr 2, s. 71-85
Haberko J. [w:] J. Haberko, I. Uhrynowska-Tyszkiewicz, Ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. Komentarz, Wolters Kluwer Warszawa 2014
Haberko J., Realizacja kultu pamięci bliskiej osoby zmarłej w zakresie decydowania o sposobie pochówku osoby pozostającej w związku partnerskim, [w:] Non omnis moriar. Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka, J. Gołaczyński, J. Mazurkiewicz, J. Turłukowski, D. Karkut (red.), Oficyna Prawnicza Wrocław 2015
Haberko J.,, Kilka uwag o pobraniu tkanek, komórek i narządów od cudzoziemca, ?Medyczna Wokanda? 2011, nr 3, s. 101-110
Haberko J., Ossowska D., Podejmowanie decyzji o sposobie pochówku, ?Themis Polska Nova? 2012, nr 1 (2), s. 96?111
Janecka- Chabior A., Sytuacja prawna biobanków [w:] Prawo cywilne w świetle obecnej regulacji i pożądanych zmian, E. Kabza, K. Krupa-Lipińska (red.), UMK Wydział Prawa i Administracji Toruń 2013
Krekora-Zając, D., Analiza aspektów prawnych biobankowania ludzkiego materiału biologicznego oraz działalności podmiotów biobankujących w Polsce, Raport sporządzony w ramach zadania 6. Analiza aspektów etycznych, prawnych i społecznych biobankowania ludzkiego materiału biologicznego w Polsce, projektu pt. Utworzenie sieci biobanków w Polsce w obrębie Infrastruktury Badawczej Biobanków i Zasobów Biomolekularnych BBMRI-ERIC realizowanego na podstawie decyzji MNiSW nr DIR/WK/2017/01 o przyznaniu środków finansowych na finansowanie kosztów wkładu krajowego wnoszonego na rzecz udziału we wspólnym międzynarodowym przedsięwzięciu pn. Infrastruktura Badawcza Biobanków i Zasobów Biomolekularnych BBMRI-ERIC, 2017
Krekora-Zając, D., O konieczności regulacji prawnej biobanków, ?PiP? 2012, z. 7, s. 64-77
Księżak P., Robaczyński W., Dysponowanie zwłokami ludzkimi dla celów naukowych i medycznych, ?PiP? 2015, z. 1, s. 59-69
Łakomiec, K., Wybrane konstytucyjne aspekty funkcjonowania biobanków populacyjnych, ?PiP? 2014, z. 12, s. 54-64.
Nagalska I., Zastosowanie konstrukcji zgody domniemanej na pobranie komórek, tkanek i narządów ex mortuo w celu leczniczym ? zasada ogólna polskiego ustawodawstwa transplantacyjnego, ?Prawo i Medycyna?2016, nr 4, s.109-122
Nesterowicz M., Śliwka K., Pobieranie ze zwłok komórek, tkanek i narządów do celów badań naukowych ? problemy prawne i medyczne, ?Prawo i Medycyna? 2009, nr 4, s. 5-12
Nowacka M., Autonomia pacjenta jako problem moralny, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2005.
Pawlikowski, J., Biobankowanie ludzkiego materiału biologicznego dla celów badań naukowych-aspekty organizacyjne, etyczne, prawne i społeczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Lublin 2013
Pawlikowski, J. Ochrona prywatnooeci dawców w kontekoecie biobankowania ludzkiego materiału biologicznego dla celów badań naukowych, [w:] Temida w dobie rewolucji biotechnologicznej ? wybrane problemy bioprawa, O. Nawrot, A. Wnukiewicz-Kozłowska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
Pazdan M., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, K. Pietrzykowski (red.), t. I, C.H. Beck Warszawa 2013
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne ? część ogólna, wyd. 15, C.H. Beck Warszawa 2019
Rudnicki S., Prawo do grobu. Zagadnienia cywilistyczne, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 1999
Skowrońska-Bocian E., [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga czwarta. Spadki, E. Skowrońska-Bocian (red.), C.H. Beck, Warszawa 2011
Sośniak M., Śmierć (Problematyka lekarsko-prawna), ?PiP? 1970, z. 3-4, s. 506-517
Stężała R., Prawne aspekty sekcji zwłok, R. Mukalled (red.), R. Strubel (red.), A. Świerczyna (red.), D. Szafran (red.), J. Mróż (red.), M. Szczepaniak (red.), Wydawca Studenckie Koło Naukowe Prawa Biomedycznego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2015
Szpunar A., Ochrona prawna kultu osoby zmarłej, ?Palestra? 1978, nr 8, s. 28-36
Świderska M., Zgoda pacjenta na zabieg medyczny, Dom Organizatora TNOiK Toruń 2007
Witkowska K., Procesowe, kryminalistyczne i sądowo-lekarskie aspekty oględzin zwłok, ?Prokuratura i Prawo?, 2012, nr 6, s.153-176
Wnukiewicz-Kozłowska A., Eksperyment medyczny na organizmie ludzkim w prawie międzynarodowym i europejskim, Wydawnictwo ABC Warszawa 2004
Załucki M., Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawcznym, Wydawnictwo Wolters Kluwer Warszawa 2010
Wykaz orzeczeń sądowych:
Uchwała SN z dnia 15 lipca 1965 r., III CO 36/65, Legalis nr 12369
Uchwała SN z dnia 25 lipca 1985 r., III PZP 27/85, Legalis nr 24870
Wyrok SN z dnia 7 czerwca 1966 r., I CR 346/65, LexPolonica nr 318326
Wyrok SN z dnia 12 lipca 1968 r., I CR 252/68, OSNCP 1970, nr 1, poz. 18
Wyrok SN z dnia 4 listopada 1969 r., II CR 390/69, LEX nr 6606
Wyrok SN z dnia 13 lipca 1971 r., I CR 234/77, LEX nr 7963
Wyrok SN z dnia 25 września 1972 r., II CR 353/72, LexPolonica nr 296303
Wyrok SN z dnia 7 marca 1974 r., I CR 54/74, LexPolonica nr 318378
Wyrok SN z dnia 23 maja 1975 r., II CR 193/75 LexPolonica nr 318380
Wyrok SN z dnia 31 marca 1980 r., II CR 88/80, LexPolonica nr 318287
Wyrok SN z dnia 19 stycznia 1981 r., III CRN 204/80, Legalis nr 22447
Wyrok SN z dnia 3 października 1984 r., III ARN 5/84, Legalis nr 24393
Wyrok SN z dnia 19 lutego 2003 r., V CKN 1614/00, Legalis nr 60952
Wyrok SN z dnia 28 lutego 2003 r., V CK 308/02, OSNC 2004, nr 5
Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2004 r., IV CK 215/03, Legalis nr 73074
Wyrok SN z dnia 23 sierpnia 2005 r., I UK 360/04, Legalis nr 75660
Wyrok SN z dnia 20 września 2007 r., II CSK 237/07, OSNC 2008, nr 3, poz. 71
Wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 394/07, Legalis nr 97632
Wyrok SN z dnia 23 września 2009 r., I CSK 346/08, OSNC 2010, nr 3, poz. 48
Wyrok SN z dnia 9 lutego 2011 r., V CSK 256/10, LEX nr 794581
Postanowienie SN z dnia 14 listopada 2000 r., I CZ 65/00, Legalis nr 123607
Postanowienie SN z dnia 28 listopada 2000 r., IV CKN 94/00, Legalis nr 123633
Postanowienie SN z dnia 17 października 2008 r., I CSK 120/08, Legalis nr 552652
Postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2013 r., I CSK 262/12, Legalis nr 697875
Orzeczenie SN z dnia 13 stycznia 1965 r., I CR 464/64, OSNCP 1965, nr 10, poz. 171
Wyrok SA w Gdańsku z dnia 14 grudnia 2007 r., I ACa 1137/07, niepublikowane.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.generic.usageStats.noStats##