Abstrakt
The analysis focuses on the institution of rebuttal of the presumption according to which the assets which constitute the benefit derived from committing a crime, transferred to a third party, in fact or under any legal title, belongs to the perpetrator of the crime. The above presumption is rebutted if it is proven that, considering the circumstances in which the property or rights were acquired, it could not be presumed that the assets even indirectly, were derived from a criminal act. The author of the article argues that the presumption may be rebutted both in a criminal trial and a civil trial brought pursuant to Article 293(7) of the Code of Criminal Procedure. In the first case, the forfeiture of assets in the possession of a third party will not be ordered. However, the effects of upholding a civil action depend on the moment when the final judgment is issued. If the civil court's judgment precedes the criminal court's one, a forfeiture order is excluded. In other cases, a civil court judgment will prevent the enforcement of a forfeiture order.
Bibliografia
Adamczuk A., Art. 841 [Powództwo interwencyjne], w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, red. M. Manowska, wyd. 4, Warszawa 2021, s. 1105-1107.
Artymiak G., Domniemania wprowadzone nowelą antykorupcyjną jako odstępstwo od podstawowych zasad prawa karnego - zagadnienia wybrane, w: Zmiany w polskim prawie karnym po wejściu w życie Kodeksu karnego z 1997 roku, red. T. Bojarski, K. Nazar, A. Nowosad, M. Szwarczyk, Lublin 2006, s. 285-296.
Błachowska B., Powództwo z art. 6 ustawy "styczniowej", "Nowe Prawo" 1961, nr 10, s. 1251-1258.
Błaszczyk M., Najnowsze zmiany przepisów dotyczących przepadku korzyści majątkowej (art. 45 k.k.), w: Prawo wobec problemów społecznych. Księga jubileuszowa Profesor Eleonory Zielińskiej, red. E. Weigend, B. Namysłowska-Gabrysiak, K. Syroka-Marczewska, A. Walczak-Żochowska, Warszawa 2016, s. 7-18.
Błaszczyk M., Przepadek w polskim prawie karnym skarbowym, Warszawa 2016.
Błaszczyk M., Przepadek w znowelizowanym kodeksie karnym, "Studia Iuridica" 2016, t. 65, s. 93-108.
Brylak J., Instytucja przepadku korzyści majątkowej w walce z przestępczością zorganizowaną, "Wojskowy Przegląd Prawniczy" 2009, nr 2, s. 53-65.
Bunikowski D., Przepadek korzyści majątkowych pochodzących z popełnienia przestępstwa jako środek karny, "Prokuratura i Prawo" 2008, nr 5, s. 45-70.
Czwojda A., Przepadek korzyści majątkowej w polskim prawie karnym, Wrocław 2018.
Dąbkiewicz K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, LEX/ el. 2020.
Eichstaedt E., Art. 291 [Podstawy dokonania zabezpieczenia], w: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1, red. D. Świecki, wyd. 7, Warszawa 2024, s. 1038-1045.
Gensikowski P., Art. 29a [Wyłączenie przedmiotów z zakresu domniemania], w: Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. J. Lachowski, wyd. 5, Warszawa 2023, s. 148-151.
Gensikowski P., Art. 29b [Obalenie domniemania], w: Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. J. Lachowski, wyd. 5, Warszawa 2023, s. 151-152.
Gensikowski P., Przepadek, w: Środki karne, przepadek i środki kompensacyjne w znowelizowanym Kodeksie karnym, red. P. Daniluk, Warszawa 2017, s. 359-390.
Gruszecka D., Art. 45 [Przepadek korzyści majątkowej lub jej równowartości], w: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021, s. 441-452.
Kłączyńska N., Korczyński R., Kilka uwag o nowelizacji art. 45 k.k. (przepadek korzyści majątkowej), "Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego" 2004, t. 15, s. 39-55.
Konarska-Wrzosek V., Art. 45 [Przepadek korzyści osiągniętych z przestępstwa], w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska- -Wrzosek, wyd. 4, Warszawa 2023, s. 391-399.
Konarska-Wrzosek V., Lachowski J., Instytucja przepadku w polskim prawie karnym, Warszawa 2020.
Kulik M., Art. 45 [Przepadek korzyści majątkowej lub jej równowartości], w: Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX/el. 2024.
Kutrzebski J., Domniemania prawne w ustawie z dn. 21.I.1958 r. o wzmożeniu ochrony mienia społecznego przed szkodami wynikającymi z przestępstwa, "Palestra" 1968, nr 4, s. 67-88.
Merchel Z., Wykonanie postanowień o zabezpieczeniu wydanych w postępowaniu karnym, "Problemy Egzekucji" 1999, nr 1, s. 72-93.
Majewski J., Kodeks karny. Komentarz do zmian 2015, Warszawa 2015.
Marek A., Problematyka przepadku korzyści pochodzących z przestępstwa - aktualny stan prawny i projekty zmian nowelizacyjnych, "Apelacja Gdańska" 2003, z. 1, s. 5-16.
Mik B., Nowela antykorupcyjna z dnia 13 czerwca 2003 r. Rys historyczny i podstawowe problemy interpretacyjne, Kraków 2003.
Napiórkowski A., Powództwo osoby bliskiej o zwolnienie od zabezpieczenia lub egzekucji według przepisów kodeksu karnego wykonawczego, "Palestra" 1970, nr 7, s. 32-42.
Nawacki M., Art. 293 [Postanowienie; zażalenie], w: Kodeks postępowania karnego, t. 1. Komentarz, red. D. Drajewicz,
Warszawa 2020, s. 1361-1365.
Nelken J., Domniemania w procesie karnym, "Nowe Prawo" 1970, nr 11, s. 1590-1607.
Nowacki J., Domniemania prawne, Katowice 1976.
Pawela S., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 1972.
Piekarski M., Zwrot kosztów procesu o zwolnienie od egzekucji przedmiotu zajętego w trybie ustawy styczniowej, "Palestra" 1965, nr 7-8, s. 80-83.
Polit K., Przepadek korzyści majątkowych pochodzących z przestępstwa - odwrócony ciężar dowodu, "Prokuratura i Prawo" 2005, nr 7-8, s. 217-228.
Postulski K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, wyd. 4, Warszawa 2017.
Postulski K., Siwek M., Przepadek w polskim prawie karnym, Kraków 2004.
Prengel M., Odwrócenie ciężaru dowodowego w przedmiocie przepadku mienia, "Jurysta" 2003, nr 2, s. 8-10.
Prengel M., Zwalczanie przestępczości - odebranie jej mienia?, "Gazeta Sądowa" 2003, nr 2, s. 50-53.
Przesławski T., Rokosz M., Art. 29b, w: Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. T. Przesławski, W. Sych, LEX/el. 2024.
Przesławski T., Rokosz M., Art. 30, w: Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. T. Przesławski, W. Sych, LEX/el. 2024.
Raglewski J., Art. 45, w: Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, cz. 1, red. W. Wróbel, A. Zoll, wyd. 5, Warszawa 2016, s. 864-886.
Raglewski J., Nowelizacja przepisów o przepadku osiągniętych z popełnienia przestępstwa korzyści majątkowych, "Palestra" 2001, nr 5-6, s. 19-24.
Raglewski J., Przepadek, w: System prawa karnego, t. 6. Kary i inne środki reakcji prawnokarnej, red. M. Melezini, wyd. 2, Warszawa 2016, s. 789-858.
Stefański R.A., Art. 45 [Przepadek korzyści], w: Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, wyd. 27, Legalis/el. 2024.
Stefański R.A., Art. 45 [Przepadek korzyści majątkowej lub jej równowartości], w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, wyd. 5, Warszawa 2016, s. 300-308.
Steinborn S., Art. 293, w: Kodeks postępowania karnego. Komentarz do wybranych przepisów, red. S. Steinborn, LEX/el. 2016.
Szczucki K., Art. 45 [Przepadek korzyści], w: Kodeks karny. Część ogólna, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, wyd. 5, Warszawa 2021, s. 844-854.
Szeleszczuk D., Art. 45 [Przepadek korzyści], w: Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, wyd. 8, Warszawa 2024, s. 596-601.
Szewczyk M.J., Przepadek korzyści majątkowej, "Palestra" 2009, nr 3-4, s. 69-86.
Sztombka J., Procesy cywilne na tle ustawy o wzmożeniu ochrony mienia społecznego przed szkodami wynikającymi z przestępstwa, "Nowe Prawo" 1968, nr 10, s. 1443-1454.
Szulczewski M., Charakter prawny powództw służących obronie przed egzekucją uregulowanych w Kodeksie karnym wykonawczym, "Przegląd Prawa Egzekucyjnego" 2018, nr 7, s. 31-45.
Szulczewski M., Powództwa o zwolnienie od egzekucji w postępowaniu karnym wykonawczym, Sopot 2017.
Szwarczyk M., Przepadek korzyści majątkowych po zmianach kodeksu karnego, w: Nowe prawo karne po zmianach, red. T. Bojarski, E. Skrętowicz, Lublin 2002, s. 13-20.
Wengerek E., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, red. M. Romańska, wyd. 4, Warszawa 2009.
Wengerek E., Zedler F., Przeciwegzekucyjne powództwa w postępowaniu karnym wykonawczym, "Palestra" 1972, nr 7-8, s. 73-90.
Zaborska K., Domniemanie przestępnego pochodzenia mienia (art. 45 § 2 i 3 k.k.), "Zeszyty Prawnicze" 2020, nr 1, s. 117-138 Zedler F., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, Warszawa 1973.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2025 Forum Prawnicze