Słowa kluczowe
actio negatoria
environmental protection threat of damage
Abstrakt
The objective of the article is to analyse Article 323(1) of the Environmental Protection Law Act of 27 April 2001 (the "EPL") in order to determine its function in the system of civil measures of environmental protection. The regulation authorises any entity, who, as result of an unlawful environmental impact, is in direct threat of incurring or had already suffered damage, to demand from the entity liable for such threat or breach implementation of actions aimed at restoration of state compliant with the law, as well as to undertake preventive measures, in particular installation of equipment preventing the occurrence of the threat or breach.
As this regulation may perform either compensatory or preventive function, the paper is limited to the analysis of the latter. The author compares the application of Article 323(1) of the EPL with traditional civil law instruments, which have been used, indirectly, to formulare claims protecting the environment - actio negatioria and Article 439 of the Polish Civil Code (the "CC"). the comparison proves that the structure of Article 323(1) of the EPL is extraordinary complex and therefore this regulation is rarely used. Also, due to the fact that unlawfulness is required in order to formulate a claim based on it, the scope of application of Article 323(1) of the EPL is much more limited compared to Article 439 of the CC. As a consequence, the analysed regulation is not a very effective private law measure for environmental protection.
Bibliografia
Kasprzyk R.: Podstawa roszczenia prewencyjnego, Palestra 1989, z. 3
Kasprzyk R.: Akcja prewencyjna o ochronę środowiska, Palestra 1990, z. 11 i 12
Katner W.: Roszczenie o zapobieżenie szkodzie w stosunkach sąsiedzkich, Nowe Prawo 1979, nr 12
Katner W.: Wykorzystanie środków prawa cywilnego dla ochrony środowiska człowieka, Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego 1979, z. 11
Katner W.: Ochrona własności nieruchomości przed naruszeniami pośrednimi, Warszawa 1982.
Katner W.: Zagadnienia cywilistyczne ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska (w:) Studia z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa dla uczczenia 50-lecia pracy naukowej prof. dr. hab. Adama Szpunara, pod red. A. Rembielińskiego, Warszawa Łódź 1983
Katner W.: Glosa do wyroku SN z dnia 3 czerwca 1983 r., III CRN 100/83, Nowe Prawo 1984, nr 10
Katner W., Pyziak-Szafnicka M.: Odpowiedzialność cywilnoprawna w ustawie o ochronie środowiska (uwagi de lege ferenda), Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka 1996, nr 3
Kordasiewicz B.: Glosa do postanowienia SN z dnia 20 lipca 1984 r., II CR 5/84, Państwo i Prawo 1988, z. 2
Lemkowska M.: Pojęcie szkody i odpowiedzialności prawnej jako podstawa kształtowania produktu ubezpieczenia środowiska, Przegląd Prawa Ochrony Środowiska 2016, nr 2
Lewaszkiewicz-Petrykowska B.: Roszczenie o zapobieżenie szkodzie, Studia Prawno-Ekonomiczne 1974, t. XIII
Lipiński A. (w:) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Komentarz, pod red. J. Jendrośki, Wrocław 2001
Lipiński A.: Prawne podstawy ochrony środowiska, Kraków 2002
Łętowska E.: Zbieg norm w prawie cywilnym, Warszawa 2002
Łętowska E., Osajda K.: Zbieg norm prawa cywilnego (w:) System prawa prywatnego, t. 1, Prawo cywilne część ogólna, pod red. M. Safjana, Warszawa 2012
Łustacz L.: Kompleksowa ochrona środowiska (w świetle ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska), Państwo i Prawo 1980, z. 3
Machnikowski P., Śmieja A. (w:) System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań część ogólna, pod red. A. Olejniczaka, Warszawa 2018
Mazur P.: Formy zbiorowe ochrony prawa osobistego do środowiska, Państwomi Prawo 2006, z. 5
Michalak A., Krzeszowiak J., Pawlas K.: Czy ekspozycja na nieprzyjemne zapachy (odory) szkodzi zdrowiu człowieka?, Medycyna Środowiskowa Environmental Medicine 2017, nr 4
Mikosz R.: Prewencyjna ochrona praw rzeczowych, Katowice 1991
Ohanowicz A.: Zbieg norm w polskim prawie cywilnym, Warszawa 1963
Ohanowicz A.: Zbieg norm w kodeksie cywilnym, Nowe Prawo 1966, nr 12
Olejniczak A. (w:) Kodeks cywilny, t. III, Zobowiązania. Część ogólna, pod red. A. Kidyby, Warszawa 2014
Orlicki M. (w:) Kodeks cywilny, t. I, Komentarz do art. 1 352, pod red. M. Gutowskiego, Warszawa 2018
Padrak K.: Odpowiedzialność cywilna w Prawie ochrony środowiska, Zamówienia Publiczne. Doradca 2006, nr 2
Padrak K., Solan M.: Odpowiedzialność cywilnoprawna w Prawie ochrony środowiska, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2009, nr 5
Piątowski J.S. (w:) System prawa cywilnego, t. 2, Prawo własności i inne prawa rzeczowe, pod red. J. Ignatowicza, 1981
Postulski W. (w:) Prawo ochrony środowiska, pod red. J. Stelmasiaka, Warszawa 2012
Radecki W.: Odpowiedzialność cywilna w ochronie środowiska. Studium prawnoporównawcze, Wrocław 1987
Radecki W. (w:) Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska. Komentarz, pod red. J. Sommera, Wrocław 1995
Radecki W.: Odpowiedzialność prawna w ochronie środowiska, Warszawa 2002
Radecki W.: Concept of liability in Polish environmental law, Ius Novum 2016, nr 2
Radwański Z., Olejniczak A.: Zobowiązania część ogólna, Warszawa 2012
Rakoczy B.: Wykorzystanie roszczenia negatoryjnego w ochronie środowiska, Przegląd Sądowy 2008, nr 9
Rakoczy B. (w:) Z. Bukowski, E. Czech, K. Karpus, B. Rakoczy: Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2013
Rudnicki S., Rudnicki G.: Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2011
Safjan M. (w:) Kodeks cywilny, t. I, Komentarz art. 1 449(10), pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2018
Skoczylas J.J.: Ochrona środowiska według przepisów o dobrach osobistych, Nowe Prawo 1980, nr 7 i 8
Skoczylas J.J.: Cywilistycznoprawna ochrona środowiska według ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1981, z. 1
Skoczylas J.J.: Cywilnoprawne środki ochrony środowiska, Warszawa 1986
Skoczylas J.J.: Odpowiedzialność cywilna na podstawie ustawy prawo ochrony środowiska, Przegląd Sądowy 2003, nr 4
Skoczylas J.J.: Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną środowisku tezy do nowelizacji art. 435 k.c., Przegląd Sądowy 2008, nr 7 i 8
Skoczylas J.J.: Pojęcie i rodzaje odpowiedzialności prawnej w ochronie środowiska, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Służby Pożarniczej 2011, nr 41
Szachułowicz J.: Odpowiedzialność deliktowa przedsiębiorstw państwowych wprawianych w ruch siłami przyrody, Warszawa 1968
kowrońska-Bocian E., Warciński M. (w:) Kodeks cywilny, t. I, Komentarz do art. 1 449(10), pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2018
Smólska Korpała M.: Ochrona dóbr osobistych w świetle ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, Nowe Prawo 1981, nr 3
Śmieja A. (w:) System prawa prywatnego, t. 6, Zobowiązania część ogólnaa, pod red. A. Olejniczaka, Warszawa 2014
Wierzbowski B., Rakoczy B.: Prawo ochrony środowiska. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 2012
Wilk A.: Ochrona własności nieruchomości przed immisjami w prawie polskim, Warszawa 2006
Zieliński M.: Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2006
Ziembiński Z.: Logika praktyczna, Warszawa 2004